Amerikan iş gazetesi The Wall Street Journal, ABD'li yetkililerin Rus havayollarının Türkiye’ye Amerikan yapımı uçaklarla gitmesini durdurmak için Ankara’ya baskı yaptığını yazdı.

Gazete, ‘görüşmelere aşina olan yetkililere’ dayandırdığı haberinde, Washington'un Moskova'ya uygulanan yaptırımları uygulamaya ikna etmek için bazı ülkelere yeniden baskı kurmaya başladığını bildirildi.

Üst düzey Amerikalı yetkililerin, Rusya’ya geçen yıldan bu yana uygulanan ihracat kontrollerini ihlal ederek Rusya ve Belarus'a gidip gelen ABD yapımı uçaklara yakıt ikmali ve yedek parça gibi hizmetler sunmaları durumunda Türk bireylere hapis cezası, para cezası, ihracat ayrıcalıklarını kaybetme ve diğer önlemler riski altında oldukları konusunda uyardıklarını aktaran gazete, ABD Ticaret Bakan Yardımcısı Thea Rozman Kendler'in aralık ayında Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında Türk yetkililere bu mesajı ilettiğini kaydetti.

ABD eski ticaret temsilcisi yardımcılarından, Washington'daki Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi'nde kıdemli araştırmacı Emily Kilcrease, bu kişilerin ihlaller hakkında bilgi sahibi oldukları halde hiçbir şey yapamadıklarının ortaya çıkması durumunda, belli bir noktada, yaptırıma tabi kılınabileceklerini aksi halde “her türlü şeyin parçalanacağı” yorumunu yaptı.

Biden yönetimi, Rusya'nın geçtiğimiz şubat ayında Ukrayna'ya yönelik başlattığı saldırıya cevaben Rusya’nın ABD yapımı uçakları kullanmasını yasakladı. İhracat kontrolleri uygulamasına göre, ABD'de üretilen veya ABD kontrolündeki parçaların % 25'inden fazlasını bulunduran herhangi bir uçak, ABD Ticaret Bakanlığı'nın Sanayi ve Güvenlik Bürosu tarafından verilen bir lisans olmadan Rusya veya Belarus'a uçamaz.

Rusya'nın kullandığı uçaklar yedek parça tedariği yasaklandığı için güvenlik açısından riskli olabilir

Buna rağmen Rus havayolları Boeing uçakları ile uçmaya devam etti. ABD ve Avrupa Birliği'nin, Rusya tarafından işletilen jetlerin Batı semalarına girişinin kısıtlanmasına yönelik yaptırımları, uçağın güvenli bir şekilde bakımı için gereken yedek parçaların tedariğini engelliyor ve uçak kiralama sözleşmelerinin iptali gibi önlemler içeriyor.

1 Ekim'den bu yana ABD yapımı uçakları kullanan Rus ve Belarus havayolları Türkiye'ye 2.100'den fazla uçuş gerçekleştirdi

Havacılık analiz firması Cirium'un verilerine göre, Moskova'nın çoğunluğu devlete ait olan Aeroflot da dahil, Rus ve Belarus havayolu şirketleri, 1 Ekim'den bu yana Boeing 777'ler, 757'ler ve 737'ler gibi ABD yapımı uçakları kullanarak Türkiye'ye 2.100'den fazla uçuş gerçekleştirdi. Moskova'dan İstanbul, İzmir ve Akdeniz tatil beldesi Antalya da dahil olmak üzere ABD’de üretilmiş uçaklarla Türk destinasyonlarına düzenli uçuşlar yapıldı.

Rus uçuşlarının devam etmesi, Washington'un uyguladığı ihracat kontrolleri, Rusya'nın sivil havayolu filosunu onarmak için gereken yedek parçaların satışını yasakladığı için güvenlik endişelerinin de artmasına neden oluyor.

Rusya'nın sivil uçaklarının çoğu Amerikan şirketi Boeing ve Avrupa şirketi Airbus SE tarafından üretildi

Rusya'nın sivil uçaklarının çoğu Boeing ve Airbus SE tarafından üretildi ve bu uçaklar zamanında İrlanda ve Bermuda'daki şirketlerden kiralandı. Geçtiğimiz mart ayında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, havayollarının Rusya'daki uçakları yeniden kaydetmelerine izin veren ve ele geçirmelerini zorlaştıran yeni bir yasa imzaladı. Uluslararası havacılık kayıtlarına göre, Rus havayolları tarafından Türkiye'ye giden ve Türkiye'den dönen uçuşlarda sefer yapan çok sayıda uçak, geçen yıl kayıt numaralarını değiştirdi.

Türkiye'ye uçan uçaklar arasında, geçen yıl Rusya ile tüm kiralama faaliyetlerini durdurduğunu ve uçağın iadesini emrettiğini belirten İrlandalı bir şirkete ait en az bir uçak bulunuyor. Boeing 757 olan bu uçak, bir uçak takip servisi olan FlightRadar24 tarafından derlenen verilere göre, en son 13 Ocak'ta Türkiye’ye uçtu ve Antalya'ya iniş yaptı.

İstanbul merkezli hava ve denizcilik faaliyetlerini izleyen Bosphorus Observer'ın Başkanı Yörük Işık, "Bu uçaklar teknik olarak çalındı" dedi. 

Işık, uçuş kayıtlarının doğrulanmasına da yardımcı oldu. Uçuş kayıtları, Türkiye'ye uçan aynı uçakların Hindistan, Tayland ve diğer destinasyonlara da seyahat ettiğini gösteriyor. 

Gazete haberinde, Türkiye'ye yapılan uçuşların, Türkiye’nin NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü) üyesi olması ve önemli bir turizm ve transit merkezi olarak statüsü nedeniyle özel bir uluslararası incelemeye neden olabileceğini belirtti ve İstanbul Havalimanı’nın Avrupa'nın en işlek havalimanları arasında yer aldığına ve artık dünyanın başka yerlerine doğrudan uçamayan Ruslar için kilit bir geçiş noktası olduğuna dikkat çekti.

Washington'da Ankara'nın Rusya'ya yönelik yaptırımların etkisini azalttığı konusunda alarm verildiği vurgulandı

Türkiye’de Rus oligarkların yatlar ve jetlerini demirlediklerini ve milyonlarca dolarlık gayrimenkul satın aldıklarını yazan gazete, Washington'da Ankara'nın yaptırımların etkisini azalttığı konusunda alarm verildiğini vurguladı. 

Aeroflot, işgalin ardından mart ayında çoğu uluslararası uçuşu askıya aldıktan sonra mayıs ayında Türkiye'ye uçmaya devam etti. Geçen yıl milyonlarca Rus ya turist olarak ya da zorunlu askerlikten ve muhalefete yönelik baskıdan kaçtığı için Türkiye'ye uçtu.

Rusya'nın en büyük ikinci havayolu şirketi olan S7 (Sibir Airlines), ayrıca Rus Azur Air, Utair ve Belarus'un ulusal havayolu şirketi Belavia geçen yıl ABD yapımı Boeing uçaklarını kullanarak Türkiye'ye uçtu.

Rus göçmenler ve turistler, 2021'in sonlarında istikrarsızlaştırıcı bir döviz krizi yaşayan Türkiye için önemli bir döviz kaynağı oldu. Türkiye Hükümeti istatistiklerine göre, geçen yıl Ocak ayından Ağustos ayına kadar Türkiye'yi en çok ziyaret edenler arasında Ruslar ikinci sıraya yerleşti ve üç milyondan fazla Rus ziyaretçi, yıllık bazda % 23'lük bir artışla Türkiye’ye gitti.

Kaynak: Wall Street Journal