Son yirmi yılda iş fikirlerine yatırım yapan girişim sermayesi, küresel olarak baskın şirketler kurmak amacıyla büyük bir makineye dönüştü. Geçen yıl dünya çapında 600 milyar dolardan fazla girişim fonuna yatırım yapıldı, bu da on yıl önceki seviyenin neredeyse on katı. Girişim sermayesi (Venture capital) yeni sektörlere yayıldı, yeni katılımcılar çekti ve daha küresel hale geldi. Yapılan yatırımların değerleri iyi zamanların asla bitmeyeceği duygusuna kapılarak fırladı.

Bugünlerde ise Ukrayna'daki savaş, Çin'in kendi teknoloji endüstrisini tasfiye etmesi ve yükselen faiz oranları, girişim sermayesi yatırımlarının dünyadaki gelişmelere bağlı olduğu anlamına geliyor. Teknoloji şirketlerine ağırlık verilen Nasdaq endeksi, bu yıl şu ana kadar yaklaşık %30 oranında düştü. 2022'de şu ana kadar ilk halka arzlarla artırılan sermaye miktarı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla küresel olarak yaklaşık % 50 ve ABD’de % 70'ten fazla azaldı. 

Yatırım hızı yavaşlatılarak nakit para korunmaya çalışılırken mayıs ayında girişimlere yapılan küresel yatırımlar, 2021 için aylık ortalamadan yaklaşık % 30 daha az ve 39 milyar dolar değerindeydi. Zaten, girişim semayesi fonlarının % 68'i portföylerindeki değerlemelerde düşüş bildiriyor.

Girişim sermayesinden gelecek olan paraya güvenen girişimler, şaşırtıcı olmayacak bir şekilde sıkıntı yaşıyor. Özellikle gıda teslimatı gibi rekabetçi sektörlerde çok az nakit tasarrufu olan acemi firmalar en kötüsünü yaşayacaktır. Ve uzun bir patlamadan sonra, bazı şüpheli davranışların da ortaya çıkmasını beklemek gerekir. 

Bir başka endişe, birbirine bağlı teknoloji firmalarının nasıl yol alabileceğidir: Görünüşe göre kârlı olan bazı girişimler, dijital pazarlamadan bulut bilişime, para kaybeden diğer girişimlere ve dolayısıyla girişim sermayesi sponsorlarından sonsuz boş çeklere dayanan hizmetler sunarak para kazanıyor! 

Karamsarlar, sermaye girişiminin çöküşünün dibe vurmasının yıllar sürdüğünü belirtiyor. Enflasyonun ve petrol şokunun neden olduğu gerilemeler, girişim sermayesi fonlarına akan para miktarını 1969 ve 1975 yılları arasında % 94 oranında düşürmüştü. Dotcom balonunun zirvesinden sonra, girişim sermayesi fonlarının sermayeyi dağıtma oranı iki yıldan fazla bir süre aşağıya inmişti.

Ancak tüm bunlara rağmen, çöküş 2000-2001 çöküşü kadar kötü olmayacak. Birincisi, birçok girişim savaş sandığı oluşturdu ve bu yüzden sağlıklı bilançolara sahip. 70 küsur en büyük yazılım girişiminden üçü hariç, hepsi 2025 yılına kadar sürecek kadar fon topladı.

Üstelik girişim sermayesi endüstrisi daha kurumsallaşmıştır. Avrupa'dan Asya'ya kadar kendi kendine yeten girişim sermayesi  ağları, uçucu Amerikan sermayesine daha az bağımlıdır ve yerel finansal firmalar ve girişimcilerle kalıcı bağlantılara sahiptir. 

En önemlisi, inovasyon fırsatı çok büyük olma özelliğini korumaya devam ediyor. Teknoloji ürünleri için potansiyel pazar, biyoteknolojiden tedarik zinciri izlemeye kadar iş dünyasının tüm bölümlerini etkileyecek ölçüde genişlemiştir. Kaostan ortaya daha yalın ve daha verimli bir endüstri çıkacak ve endüstri güçlü bir alan olarak kalacaktır.
Kaynak: The Economist