Çevresel kimya araştırmaları dergisi 'Chemosphere'de yayımlanan yeni bir hakemli çalışmada, içerisinde gıdaların da satıldığı siyah plastik ürünlerde belirli toksik kimyasallar bulunduğu açıklandı.

Toxic-Free Future ve Vrije Universiteit Amsterdam'dan bilim insanlarının yaptığı testlerde, ABD’de satılan gıda servis takımlarında, mutfak gereçlerinde ve oyuncaklar dahil olmak üzere siyah plastikten yapılmış çeşitli ev ürünlerinde yüksek seviyelerde ‘alev geciktirici’ olarak bilinen, kansere neden olan, hormon bozucu kimyasallar olduğu bulgulandı. 

Çalışma, televizyonlar gibi elektronik cihazlarda kullanılan plastiklerde bulunan toksik kimyasallara yönelik kısıtlamaların olmamasının sonuçlarına dikkat çekiyor. 

Genellikle yüksek konsantrasyonlarda toksik alev geciktiriciler içeren bu plastiklerin geri dönüştürülmesi, alev geciktiricilik gerektirmeyen ev eşyalarında yeniden kullanıma neden olabiliyor. Söz konusu ev eşyaları arasında oyuncaklar ve mutfak gereçleri gibi yüksek kullanıma sahip eşyalar yer alıyor ve sonuç özellikle çocuklar ve doğurganlık çağındaki kadınlar açısından potansiyel olarak yüksek ve gereksiz tehlikeli maruziyetler yaratıyor.

Çalışmanın ortak yazarı ve çevresel sağlık araştırmalarını destekleyen Amerikan lobi grubu Toxic-Free Future'dan Megan Liu, “Şirketler plastik elektroniklerde toksik alev geciktiriciler kullanmaya devam ediyor ve bu da beklenmedik ve gereksiz toksik maruziyetlere yol açıyor. Kansere neden olan bu kimyasallar en baştan kullanılmamalıdır ancak geri dönüşümle birlikte çevremize ve evlerimize birden fazla şekilde giriyorlar. Bulduğumuz yüksek seviyeler endişe verici” açıklamasını yaptı.

Çalışmaya göre alev geciktiricilerle ilgili sağlık sorunları arasında kanserojenlik, endokrin bozucu etki, nörotoksisite, üreme ve gelişimsel toksisite yer alıyor.

Duke Üniversitesi'nden profesör Heather Stapleton, "Bu sonuçlar, büyük televizyonların dış kasaları gibi alev geciktirici içeren elektroniklerin gıda saklama kaplarına ve mutfak eşyalarına geri dönüştürüldüğünü açıkça gösteriyor" dedi.

Çalışmada en yüksek toksik alev geciktirici seviyeleri siyah bir suşi tepsisinde, siyah mutfak spatulasında ve boncuklu siyah bir kolyede bulundu. Analiz edilen ürünlerin %85'inde toksik alev geciktirici kimyasallar tespit edildi ve yasaklı madde 'deka-BDE' ve onun muadili maddelerin toplam konsantrasyonları 22.800 parça/milyona kadar çıktı. Yasaklı madde deka-BDE'den, Avrupa Birliği'nin 10 parça/milyon sınırının 5 ila 1.200 katı arasında değişen seviyelerde bulundu. 

Kasım 2024'te Güney Kore'nin Busan kentinde Birleşmiş Milletler Küresel Plastikler Anlaşması müzakereleri yapılacak ve bu da plastik üretiminde yıllık azaltmalar ve plastiklerdeki tehlikeli kimyasalların yasaklanması gibi iddialı hedefleri savunmak için önemli bir fırsat sunacak.

Çalışmanın ortak yazarı Megan Liu, "Çözümler açık. Kadınların ve çocukların sağlığı, kimya endüstrisinin kârlarından daha öncelikli olmalı. Daha az zehirli plastiğe, daha güvenli kimyasallara ve malzemelere ve plastik içeriklerine ilişkin gizliliğe son verilmesine ihtiyacımız var. Dünya liderleri önümüzdeki kasım ayında Güney Kore'de bir araya gelirken, toksik plastiklerin musluğunu kapatarak kadınların üreme sağlığını ve kanseri önlemeyi ilk sıraya koyma fırsatına sahipler" dedi.

Kaynaklar: Toxic Free Future – Science Direct