Putin yanlısı Călin Georgescu'nun Romanya'daki birinci tur zaferi, TikTok'ta benzeri görülmemiş bir kampanyanın etkisiyle ve artan protesto oylarıyla mümkün oldu.
Avrupa genelinde sosyal medyada Batı karşıtı dezenformasyonunun arttığına dair defalarca uyarıda bulunulmuştu.
Rumen yetkililer TikTok'un, AB karşıtı ve Rusya yanlısı cumhurbaşkanı adayı Georgescu için yürüttüğü büyük etki kampanyası nedeniyle AB Dijital Hizmetler Yasası'nı ihlal ettiğini savunuyor.
İktidardaki yetkililer Avrupa Komisyonu'ndan TikTok’a soruşturma açmasını talep etti. Avrupa Komisyonu soruşturma talebi aldığını doğruladı.
Romanya Cumhurbaşkanlığı Ofisi, aşırı sağcı adayın cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda aldığı şok edici zaferin ardından, Romanya'nın en üst düzey güvenlik kurumunun sosyal medyadan kaynaklanan ülke ve seçim süreci için olası riskleri görüşmek üzere perşembe günü toplanacağını duyurdu.
Konsey, "Devlet ve devlet dışı siber aktörlerin seçim süreci için kullanılan belirli bilgisayar ve teknolojik altyapılar üzerindeki eylemlerinin ulusal güvenliğe yönelik oluşturduğu olası riskleri" analiz edeceğini açıkladı.
İlk turdan önce tek haneli oy oranı alan 62 yaşındaki bağımsız, aşırı sağcı siyasetçi Georgescu’nun oyu yüzde 23’e çıktı. Merkezci aday Elena Lasconi yüzde 19'da; Başbakan Marcel Ciolacu'nun oyu ise yüzde 8,7’de kaldı.
8 Aralık'ta yapılacak ikinci turda Georgescu, Elena Lasconi ile karşılaşacak.
Avrupa Birliği ve NATO üyesi olan ve Ukrayna'ya komşu olan Romanya, şimdiye kadar milliyetçi tutumlara direnmiş, Macaristan veya Slovakya'dan uzaklaşmıştı.
Georgescu, genç seçmenler ve yurtdışında yaşayan Rumenler arasında çok sayıda oy topladı ve kampanyası büyük ölçüde TikTok tarafından yönlendirildi.
Romanya Görsel-İşitsel Konseyi Başkan Yardımcısı Valentin Jucan yaptığı açıklamada, "TikTok kullanıcıları birdenbire TikTok sisteminin bu adayın giderek daha fazla klibini akışta, içerik önerileri alanında öne çıkarmasıyla karşı karşıya kaldılar." dedi.
"TikTok sistemi ve algoritmaları doğal olarak mı çalışıyordu yoksa TikTok, algoritmalarını kasıtlı olarak değiştirerek daha fazla Rumenin tüm Romanya'nın belirli bir adayı istediğine inanmasını mı sağlıyordu" diye sordu.
'TikTok Mesihi', 'robot adayı'...
Aşırı dindar açıklamaları nedeniyle ‘TikTok Mesihi’ olarak anılan Georgescu, Ukrayna'da gerçekte bir savaşın var olmadığını ve Romanya'nın tarafsız kalması gerektiğini savunuyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'ini öven Georgescu, AB'yi Rumenlerin düşmanı olarak yerden yere vuruyor, Romanya'nın II. Dünya Savaşı’ndaki faşist liderlerini "kahraman" olarak adlandırıyor ve COVID-19 gibi bir salgının var olmadığını savunuyor. Romanya'yı kurtarmanın Tanrı'dan kendisine bahşedilen bir görev olduğunu iddia ediyor.
TikTok'un bu az bilinen, bağımsız adaya yönelik desteğinin büyüklüğü TikTok yöneticilerinin AB Dijital Hizmetler Yasası'nın ihlal ettiği iddialarına ve TikTok yönetiminin Avrupa Parlamentosu'nda bir açıklama yapması çağrılarına yol açtı.
Avrupa Parlamentosu’nun liberal gruplarından Avrupa’yı Yenile’nin (Renew) lideri, olayın ‘Romanya’nın bir uyarı zili’ olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyledi; "Demokrasilerin gözlerimizin önünde nasıl saldırıya uğradığını görüyoruz. Sosyal medyanın, özellikle TikTok'un seçmenler için nasıl önemli bir savaş alanı haline geldiğini görüyoruz” dedi.
Romanya'nın başlıca şehirlerinde protestolar patlak verirken, iktidar mensupları Georgescu'ya benzeri görülmemiş desteği öngörmedikleri için eleştiriliyor. Eski Cumhurbaşkanı Traian Basescu, olayı ulusal güvenliğin büyük bir başarısızlığı olarak tanımladı ve "robot aday" diye adlandırdığı aday hakkında gizli servislerin açıklama yapmasını istedi.
'Vatandaşlarla görüşmedi, ülkeyi gezmedi, kampanya yürütmedi. Kendisini ilk turda öne geçiren sadece yapay zeka tarafından üretilen mesajlardı'
Basescu yaptığı açıklamada, "Bu adam vatandaşlarla görüşmedi, ülkeyi gezmedi, kampanya yürütmedi; kendisini ilk turda öne geçiren sadece yapay zeka tarafından üretilen mesajlardı" dedi.
"Güvenlik birimleri, mesajları kimin uydurduğunu bilmediğimiz bir başkanın [başkan adayının] ikinci turda seçilmesi riskine karşı hiçbir sorumluluk almazken bir robotun zekasına dayanarak seçim yapmıyor muyuz?" sorusunu sordu.
Sosyal medya algoritmaları ve TikTok
Rumen siyasal partilerinden REPER’in eşbaşkanı Dragoș Pîslaru, Romanya siyasi sistemi, ulusal anketler ve ulusal medya, adayın ana akım adaylar karşısında sessiz yükselişini çoğunlukla gözden kaçırdığını belirtti.
Pîslaru, "Bir yandan Georgescu, arkasında hiçbir somut şey olmayan, sadece insanların en derin kaygı ve endişelerine hitap eden mesajıyla takipçileri arasında böyle bir bağlılık yaratıyor, öte yandan Çin'in [TikTok] algoritması ve bu bilgi aktarımının sahip olabileceği potansiyel etki var. Avrupa'daki bu sistem karşıtı adaylar, Amerika Birleşik Devletleri ve ağın sahibi olan Çin arasında bir bağ var" iddiasında bulundu.
Romanya Etik Medya İttifakı Kurucusu Dragos Stanca, "Sosyal medya algoritması daha iyi bilgi sağlamak için tasarlanmamıştır; sosyal medya algoritması, e-ticaret aktörlerinin ürünlerini mümkün olan en düşük fiyattan satabilmeleri için tasarlanmıştır" açıklamasını yaptı.
"Makine için bir ayakkabıdan, bir politikacıdan, kişisel bir markadan veya ticari bir markadan veya belki de tehlikeli bir ideolojiden bahsediyor olmamızın bir önemi yok. Hepsi aynı şey. İşlemi kapatmaları gerekiyor, yoksa satın almamız veya oy vermemiz gerektiğine ikna olana kadar aynı mesajları tekrar tekrar göreceğiz. Artık yanlış aracı yanlış amaçla kullandığımızı ve bu yolda devam edersek demokrasilerimizin tehlikede olduğunu fark etmemizin zamanı geldi." dedi.
İlk turda elenen iki aday, Georgescu'nun kampanya finansman kaynaklarını açıklamaması gerekçesiyle aldığı ilk tur seçim galibiyetinin reddedilmesi talebiyle Romanya Yüksek Mahkemesi’ne başvurdu.
Georgescu'nun ekibinden henüz bu itirazla ilgili bir açıklama yapılmadı.
Georgescu düzenlediği ilk basın toplantısında soruları yanıtlamayı reddederek medyayla ilk çatışmasını yaşadı.
Başkent Bükreş'in hemen dışında bulunan zengin İzvorani beldesindeki evinin dışında toplanan gazetecilere, "Evet, soruları yanıtlamıyorum ve bu akşam da soru almayacağım" dedi.
Kendisine cevap vermesi için baskı yapılmasının ardından Georgescu sert bir şekilde karşılık verdi: "Söyleyeceklerimi söylemeye devam etmeme izin verir misiniz? Lütfen sözümü kesmeyin."
Sonra cümlesinin ortasında koşarak evine döndü.
Yorumunuz