Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında düşen Azerbaycan Hava Yolları'na ait yolcu uçağında 67 kişi hayatını kaybetti, 29 kişi ise sağ kurtuldu.

Azerbaycan Hava Yolları, Brezilyalı üretici Embraer’in ürettiği Embraer 190 tipi uçağın Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den Kuzey Kafkasya'daki Rusya'nın Grozni kentine gitmek üzere yola çıktığı sırada rotasını değiştirdiğini ve Kazakistan’ın liman kenti Aktau'ya 3 kilometre uzaklıkta acil iniş yapmaya çalıştığını bildirdi. Embraer, Boeing ve Airbus'a göre daha küçük bir rakip ancak güçlü bir güvenlik siciline sahip.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, düzenlediği basın toplantısında, kazanın nedenleri hakkında spekülasyon yapmak için henüz erken olduğunu, ancak hava koşullarının uçağın planlanan rotasından çıkmasına neden olduğunu söyledi.

"Bana gelen bilgi, uçağın kötüleşen hava şartları nedeniyle Bakü-Grozni arasında rotasını değiştirdiği ve Aktau Havalimanı'na doğru yöneldiği, iniş sırasında ise düştüğü yönünde" dedi.

Kuş çarpması açıklaması uzmanlara makul görünmüyor

Rusya Sivil Havacılık Kurumu Rosaviatsia, ilk belirlemelere göre, kuş çarpması sonucu uçakta acil durum yaşanmasının ardından pilotların planlanan rotadan uzaklaşarak Hazar Denizi'nin karşı kıyısına, Aktau'ya iniş yaparken düştüğüni bildirdi.

Ancak bir havacılık uzmanı bu nedenin olası görünmediğini belirtti.

Kaza Güney Rusya'ya yapılan drone saldırılarından kısa bir süre sonra gerçekleşti

Yetkililer uçağın normal rotasından epeyi uzaklaşarak neden denizi geçtiğini henüz açıklamadı ancak kaza, drone saldırılarının güney Rusya'yı vurmasından kısa bir süre sonra gerçekleşti. Drone saldırıları nedeniyle geçmişte bölgedeki havaalanları kapandı. Nitekim uçağın uçuş rotasındaki en yakın Rus havalimanı çarşamba sabahı kapatıldı.

Uçağın düşmeden önce güçlü GPS parazitlenmesi gösterdiği bildirildi. Rusya, Ukrayna’yı işgalinden bu yana artarak GPS iletimlerini parazitlemekle suçlanıyor

FlightRadar24.com'dan alınan uçuş takip verileri, uçağın Aktau'daki havalimanına yaklaşırken sekiz rakamına benzer bir şekil çizdiğini, yere çarpmadan önce uçuşun son dakikalarında irtifasının önemli ölçüde iniş çıkış gösterdiğini ortaya çıkarttı.

FlightRadar24 ayrıca çevrimiçi bir gönderide uçağın "güçlü GPS parazitlenmesi" ile karşı karşıya kaldığını ve bunun "uçağın kötü ADS-B verileri iletmesine" neden olduğunu bildirdi. Rusya, Ukrayna’yı işgalinden bu yana artarak Baltık Denizi, Karadeniz ve Doğu Akdeniz'de GPS iletimlerini parazitlemekle suçlanmıştı.

Uzmanlar bir uçak uçuş halindeyken, yani bir havaalanına yaklaşıp inmeden önce, GPS parazitlemesi olsa bile normalde diğer navigasyon sistemlerini kullanabileceğini ancak aşina olmayan ekipler için eski prosedürlere geri dönmenin risk oluşturabileceğini belirtiyor. 

Düşen uçağın, 3 gün önce Bakü - Trabzon seferini yaparken Trabzon Havalimanı’na inişi sırasında pisti pas geçtiği, pilotun ikinci denemesinde inişini başarılı bir şekilde tamamladığı bildirildi.

Azerbaycan Havayolları kazayla ilgili soruşturma tamamlanana kadar Bakü ile Grozni arasındaki ve Bakü ile Rusya'nın Kuzey Kafkasya'sındaki Mahaçkale şehri arasındaki uçuşları askıya alacağını duyurdu.

Uçuşun normal rotası 55 dakika sürecekti. Uçak iki saatten fazla bir süre sonra acil durum kodu verdi

Düşüşün detaylarına göre, uçak, Grozni'ye 55 dakikalık uçuşu için planlanandan beş dakika önce, Bakü saatiyle 07:55'te kapısını kapattı. 10 dakika içinde havalandı ve hızla 30.000 fitte Rus hava sahasına girdi.

Kamuya açık uçuş verileri, uçağın Bakü saatiyle 10:08'de, Grozni'ye inmesi gereken saatten iki saatten fazla bir süre sonra, genel bir acil durum kodu olan 7700'ü verdiğini gösteriyor. Mürettebat, telsizle arayıp uçuş kontrol sistemlerinde bir arıza olduğunu bildirmiş ve pilotların Kazakistan'ın Atkau şehrine yönelmesini istemiş olabilir. 

Bu noktadan itibaren uçağın uçuş yolu, düzensiz bir şekilde hareket ettiğini, soldan sağa, yukarı ve aşağı salındığını, hızla hız ve irtifa kaybettiğini ve kazandığını gösteriyordu. Uçuş verileri, uçağın Atkau kıyısına çok uzak olmayan bir yerde Hazar Denizi'ne çarpmaya 1,5 metre kala tekrar irtifa kazandığını gösteriyor. 

Pilotlar bu sırada uçağı Aktau Havalimanı'nın 11 numaralı pistine acil iniş için kaba bir şekilde hizalamayı başardılar. 

Ancak uçağın salınımları nedeniyle pilotlar bu yaklaşımı terk ederek uçağı sola doğru 360 derece döndürdüler, manevrayı sağa doğru tekrarladılar ve 8243 sefer sayılı uçuşta uçak en az iki kez yere temas etme noktasına geldi.

Uçak, Bakü saatiyle 10:28'de, Şanghay İş Bölgesi'nin yaklaşık 5 km. kuzeybatısında yere çarptı. 

Kazak yetkililere göre uçakta 42 Azerbaycan vatandaşı, 16 Rus vatandaşı, 6 Kazak ve 3 Kırgız vatandaşı bulunuyordu. 

Kaynaklar: Associated Press - BBC - Reuters - Sözcü - Airwaysmag