Amerikan bankası First Republic Bank’ın zora girmesinde, bankanın sahibi olan aileye yapılan fahiş ödemelerin ve arkasında bir Türk bankacının olduğu ileri sürülen yönetici ve yönetim krizinin büyük etkisi olduğu iddia edildi.

İngiliz iş gazetesi Financial Times, ABD Merkez Bankası FED’in agresif faiz artışlarından çok daha öncesinde bankanın bir iç yönetim krizine sürüklendiğini bildirdi. 

79 yaşındaki bankanın kurucusu Jim Herbert, Aralık 2021'de kalp rahatsızlığı nedeniyle tıbbi izne çıkarken, aynı zamanda yıllardır halefi olarak yetiştirilen Hafize Gaye Erkan da bir ay sonra bankadan ayrıldı. 

Risk yönetimi alanında doktora derecesine sahip eski bir Goldman Sachs çalışanı olan Türk bankacı Erkan, altı aydan kısa bir süre bankanın eş genel müdürlüğünü yaptı. Financial Times gazetesi bankadan isimlerini açıklamak istemeyen iki kişinin ifadelerine dayanarak, Erkan’ın diğer üst düzey yöneticilerle "zehirli" bir dizi etkileşimde bulunduğunu ileri sürdü.

Wall Street Journal’ın özel haberine göre ise, First Republic Bank, bankanın kurucusu James Herbert’e ve Herbert'in aile üyelerine bankada çalışmaları için milyonlarca dolar ödedi. 

Banka, geçen yıl icra kurulu başkanı olmadan önce genel müdür olan James Herbert'e 2021 yılında 17,8 milyon Dolar ödedi. Miktar, benzer büyüklükteki bankaların çoğundaki CEO'ların aldığı maaşlardan daha fazlaydı.

Herbert'in kayınbiraderine ait bir danışmanlık şirketi, 2021'de "yatırım portföyü, risk yönetimi, faiz oranı ve ekonomik görünüm ve diğer finansal konular" ile ilgili danışmanlık çalışmaları için bankadan 2,3 milyon dolar kazandı. First Republic ayrıca, Herbert'in oğluna bankadaki bir kredi birimini denetlemesi için 3,5 milyon dolar ödedi. İki aile üyesine 2020'de de benzer miktarlarda ödeme yapıldı.

Herbert'in kayınbiraderi James Healy'nin, First Republic’e danışmanlık yapmak için Capra Ibex firmasını kurduğu 2010 yılından bu yana danışmanlık çalışmaları için bankadan ödeme aldığı belirlendi. O zamandan beri, şirket çok sayıda başka müşteriye sahip olacak şekilde büyüdü. Healy, daha önce Credit Suisse'de üst düzey bir yöneticiydi.

2022 sonunda varlıklarıyla ABD’nin en büyük 14. bankası olan First Republic’in stokları son üç haftada %90'ın üzerinde düştü. Varlıklı bireylere hitap etmesiyle tanınan banka, iflas eden Silicon Valley Bank ile bazı benzerliklere sahip olduğu için mevduat sahiplerinin endişe içinde yoğun miktarda para çekmesi ile zora girdi.

First Republic, 38 yılı aşkın bir süredir, genellikle teknoloji endüstrisinde hizmet veren, çok iyi durumda olan ancak Citigroup ve Goldman gibi daha büyük bankalardan üst düzey hizmet alacak kadar zengin olmayan müşterileri hedef aldı. Bankanın iş modeli çok az faiz ödeyen veya hiç faiz ödemeyen hesap sahiplerine hesaplarına büyük mevduatlar yatırmaları karşılığında daha düşük ipotek oranları ile ev kredisi vermekti. Bankanın mevduatlarının üçte ikisi, ABD hükümeti destekli sigorta tarafından karşılanamayacak kadar büyük hesaplardaydı. 

Bankanın rakipleri mevduat sahiplerine daha yüksek oranlarda faiz verince First Republic baskı altına girdi. ABD Mevduat Sigortası Kurumu'ndan gelen verilere göre, bankanın faiz gideri 2022'nin son üç ayında 10 kat artarak 525 milyon Dolar’a yükseldi ve bir yıl önce bu rakam 50 milyon Dolar’ın biraz altındaydı. Banka ayrıca, faiz oranları daha düşükken satın alınan tahvillerde 5 milyar Dolarlık kayba uğradı.

ABD’nin 11 büyük bankası tarafından kurtarılması beklenen First Republic çarşamba günü yaptığı açıklamada, bankanın sahibi Herbert ve diğer bazı üst düzey yöneticilerin "bankaya ve tüm paydaşlarına olan bağlılığı gösterme" çabasının bir parçası olarak, 2023'te sıfır ikramiye alacağını duyurdu. James Herbert'in yıl boyunca maaş almamayı kabul ettiği ve önceki bazı hisse senedi getirilerinden de vazgeçeceği bildirildi.

Kaynaklar: Financial Times - Wall Street Journal