Bugün aramızdan ayrılan Kıbrıslı Türk arkeolog, halkbilimci, müzeci ve yazar Tuncer Bağışkan’ın kaybı, toplumsal bellekte yerini kimsenin doldurmayacağı bir boşluk bıraktı.

21 Ocak 1947 tarihinde Kıbrıs'ın Lefkoşa ilinin Ömerge Mahallesi’nde doğdu. Çocukluk ve gençlik yılları Küçük Kaymaklı'da geçti.

1964-1967 yılları arasındaki mükellef mücahit hizmetinden sonra gittiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya ve Klasik Arkeoloji Bölümü’nden 1972 yılında arkeolog olarak mezun oldu.

1973- 1975 yılları arasında İngiltere'de kaldıktan sonra Kıbrıs'a kesin dönüş yaptığı 1975 yılında Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürlüğü'nde kamu görevine başladı.

Kıbrıs'ın değişik bölgelerinde kurumu adına çeşitli arkeolojik yüzey araştırma ve kazı çalışmaları gerçekleştirdi.

1987 yılında Akdeniz köyündeki Kral mezarları ile 1992 yılında Pınarbaşı (Kırnı) köyü antik mezarlık alanındaki bir mezarda gerçekleştirdiği arkeolojik kazılarda bulunan eski eserler halen Girne Kalesi'ndeki iki ayrı seksiyonda sergilenmektedir.

Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdür Muavini, Rehberlik kursu eğitmeni, Kültür Dairesi bünyesinde oluşturulan Kültür Sanat Danışma Kurulu üyesi, Anıtlar Yüksek Kurulu Üyesi, DAÜ Kıbrıs Araştırmaları Merkezi Danışma Kurulu üyesi oldu.

1998 ile 2006 yıllarında Kültür-Sanat Kurultayı Genel Sekreteri ve 28 Haziran 2006 - Haziran 2010 tarihleri arasında Lefkoşa Türk Belediyesi Meclis Üyesi görevlerinde bulundu.

2000 yılında Müdür Muavini olarak görev yaptığı Eski Eserler ve Müzeler Dairesi'nden emekliye ayrıldı.

Halkbilimi araştırmalarına ise 1987 yılında üyesi olduğu Halk Sanatları Derneği (HASDER) çatısı altında başladı.

Araştırmalarını yağmur duası, yatırlar (şehidalar), büyü, ölüm ve manevi inanç konularında yoğunlaştırdı.

Yurt içinde, eski eserler ile halkbilimi konularında çeşitli konferanslar verdi. Sempozyumlara bildiriler sundu.

Araştırma yazılarının büyük bir bölümü 1989-1993 yılları arasında Yazı İşleri Sorumluluğunu sürdürdüğü Halkbilimi Dergisi'nde, bir bölümü ise Kıbrıs Kültür-Sanat eki, Avrupa-Afrika gazetesi, Yenidüzen Adres dergisi ve diğer dergilerde yayınlandı.

Halk Sanatları Derneği'nin düzenli olarak gerçekleştirdiği Sempozyumlara sunduğu bildirilerinin büyük bir kısmı KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı'nın yayınladığı “Halkbilimi Sempozyumları II” (1997), “Halkbilimi Sempozyumları III” (2001) ve “Halkbilimi Sempozyumları IV” (2002) kitaplarında yer aldı. 

İlk kitabı, “Kıbrıs Türk Halkbiliminde Ölüm”dü; ikinci kitabı “Kıbrıs'ta Osmanlı-Türk Eserleri” İngilizce olarak da basıldı

1997 yılında “Kıbrıs Türk Halkbiliminde Ölüm” adlı ilk kitabı ve 2005 yılında ise “Kıbrıs'ta Osmanlı-Türk Eserleri” adlı ikinci kitabı yayınlandı.

“Kıbrıs'ta Osmanlı-Türk Eserleri” adlı kitabının genişletilmiş şekli USAID, UNDP-ACT ve SAVE'in mali katkılarıyla “Ottoman, Islamic and Islamised Monuments in Cyprus” adıyla İngilizceye tercüme edildi ve 2009 yılında Kıbrıs Türk Eğitim Vakfı yayınları arasında yer aldı.

Ödülleri

Halkbilimine sağladığı katkılardan dolayı 1994 yılında Halk Sanatları Derneği tarafından “Halkbilimi Hizmet Ödülü”ne; 

Türkçe olarak kaleme aldığı “Kıbrıs'ta Osmanlı-Türk Eserleri” adlı kitabı ile diğer araştırma yayınları nedeniyle 26 Temmuz 2006 tarihinde KITOB (Kıbrıs Türk Otelciler Birliği) tarafından “Green Olive Özel Turizm Ödülü”ne;

1982 yılından itibaren gerçekleştirdiği araştırma yayınları ile “Ottoman, Islamic and Islamised Monuments in Cyprus” adlı kitabı nedeniyle 2016 yılında Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği'nin Ali Nesim Edebiyat ödülleri kapsamında “Araştırma ödülü”ne; 

Ve geçmişten günümüze ülkemizin eski eserleri ile turizmine sağladığı katkılardan dolayı 10 Ağustos 2018 tarihinde Turizm ve Çevre Bakanlığı tarafından “Ahde Vefa” plâketiyle onore edilmeye lâyık görüldü.

Adres dergisi yazıları  ‘Kıbrıs’ın Geçmişine Yolculuk’ ve 'Tarihi Lefkoşa’da Geçmişe Yolculuk’ adlı iki kitapta yayımlandı

2018 yılında Yenidüzen gazetesinin yayımladığı Adres dergisinde basılan yazılarının bir kısmı ‘Kıbrıs’ın Geçmişine Yolculuk’; diğer yazıları 2019 yılında ‘Tarihi Lefkoşa’da Geçmişe Yolculuk’ adlı iki kitapta toplandı.

‘Karpaz’ın Geçmişine Yolculuk’ adlı son kitabı Zekai Altan'la birlikte 23 yıllık bir çalışmanın ürünüydü 

2023’de "Karpaz’ın Geçmişine Yolculuk’ isminde, 678 sayfalık, Zekai Altan’la birlikte yazdığı kitabı yayımlandı. 

Geçtiğimiz ekim ayında basılan, 23 yıllık bir çalışmanın ürünü ‘Karpaz’ın Geçmişine Yolculuk’ kitabı, kendi ifadesiyle, ‘Karpaz ile köylerinin arkeolojik-tarihi geçmişlerini, eskiden günümüze bölgede gerçekleştirilen arkeolojik kazılarını, köylerin kuruluş rivayetleri ile efsanelerini, Osmanlı döneminden günümüze kadar gerçekleştirilen resmi nüfus sayımlarını, Bölgeyi ziyaret eden eski seyyahların Karpaz ile Karpaz köyleri hakkında yazdıklarını, Tarihi camilerini, kiliselerini ve diğer tarihi-turistik ziyaret yerlerini içermektedir.’

Enorasis Kulübü’nün kültürel ve sosyal etkinlikleri ile iki toplumun kaynaşmasına çabaladı

Üyesi olduğu Güney Kıbrıs’taki Enorasis Kulübü’nün kültürel ve sosyal etkinlikleri ile iki toplumun kaynaşmasına çabaladı.

Tuncer Bağışkan 2 kız çocuğu babasıydı ve eşi Tuncay Bağışkan'ı 2019 yılında kaybetmişti.

Duruşu, cesareti, bilgisi ve deneyimi ile Kıbrıs Türk toplumunun varoluş mücadelesinin gür seslerinden biri olmaktan hiç yorulmadı

Halkbilimine yaptığı geniş katkıyı anlamak için Kani Kanol'un yayımladığı, Halkbilimi dergisindeki yazılarından bir kısmını hartırlamak bile aydınlatıcıdır:

►‘Karşılaştırma Yöntemiyle Kıbrıslı Türk ve Rumlarda Ortak İnanç ve Uygulamalar’, (1988)

►‘Kıbrıs Türk Folklorunda Sarılık Hastalığı’, (1989)

►‘Kıbrıs’ta Yağmurla İlgili İnanç ve Uygulamalar’, (1990)

►‘Kıbrıs Hakbiliminde Yemekli Adak Törenleri’, (1991)

►‘Kıbrıs Türk Folkloru ve Bir Şövenizm Örneği’, eleştiri, (1991)

►‘Dünyada ve Kıbrıs Halkbiliminde Sihirli Bir Ot… Mandragora’, (1991)

►‘Kıbrıs’ta Ahırvan Dede Adak Yerleri’, (1993)

►‘Kıbrıs Halkbiliminde Isgataro ve Sağaltma Uygulamaları’, (1993)

►‘Kıbrıs Halkbilimi ve Arkeolojisi’nde Delikli Taşlar’, (1994)

►‘Tiksindirici Kansızlar’, eleştiri, (1995)

►‘Kıbrıs Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi’, (1997)

►‘Taşların Üzerindeki İzlere Dayalı İnançlar’, (1998)

►‘Dünyada ve Kıbrıs’ta Yedi Uyuyanlar’, (1999)

►‘Baf Yöresinden Üç Efsane’, (2000)

►‘Kıbrıs ve Anadolu Söylence Birliği Üzerine İki Örnek: Ayazmalar ve Su Tünelleri’, (2001)

►‘Ağırdağ Köyü ile Çevresinin Uzak ve Yakın Geçmişi Üzerine Bir Ön Çalışma’, (2003)

►‘Kıbrıs Arkeolojisinde Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi’, (2004)

►‘Kültürel ve Doğal Çevremiz Hoyratça Yok Edilirken Görüş, Öneri ve Taleplerimiz’, (2005)

Halk Sanatları Vakfı ve Derneği'nin (HASDER) çıkarttığı, Halkbilimi dergisindeki sonraki diğer yazılarına ulaşmak için tıklayınız.

Çevreye duyarlılığıyla Yeşil Barış Hareketi üyesi olan Tuncer Bağışkan, toplumumuzun kültürel, sosyolojik ve tarihi geçmişinin bugüne taşınmasında eşsiz katkılar koydu.

Duruşu, cesareti, bilgisi ve deneyimi ile Kıbrıs Türk toplumunun varoluş mücadelesinin gür seslerinden biri olmaktan hiç yorulmadı.

Mütevazı kişiliği, hümanizmi ve engin bilgisini paylaşmaya sınır koymayan şahsiyeti ile üstün bir değerdi.

Tuncer Bağışkan, 9 Aralık Cumartesi günü (yarın), Lefkoşa İsmail Safa Camii'nde kılınacak öğle namazının ardından defnedilecek.