Memleket zengin tutuklulara özel hastane skandalı ile çalkanır ve hükümet olaya el koyarak ezilen adalet duygumuza su serperken ABD’li stratejist Edward Luttwak’ın Foreign Policy Dergisi’nde yeni makalesi yayınlandı.
Luttwak dünyadaki darbelerin tarihini yazmış, Bizans İmparatorluğu’nun 800 sene iktidarı nasıl elde tuttuğunu 7 maddede özetlemiş, Suriye’deki silahlı isyancıları kullanma kılavuzunu 5 kurala sığdırmış derin bir siyaset uzmanı. ABD’de askeri kurumlarla Dışişleri ve Savunma Bakanlıklarına uzun yıllardır danışmanlık yapıyor. 15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ertesi günü darbenin neden başarısız olduğunu hızla kaleme alacak kadar atik… Saat farkını hesaba kattığınızda ABD’den 16 Temmuz akşamına yazı yetiştirebilmek için darbeyi çok yakından, tam kalbinden dakika dakika takip edebilmek gerekir ya neyse…
Son yayınlanan makalesinde Luttwak ABD’nin daha da fazla vakit kaybetmeden Kuzey Kore’ye operasyon yapmasını salık veriyor. Bize ne demeyin. Birazdan Kıbrıs için ders niteliğinde bir analizi daha olacak uzmanımızın… Şöyle akıl yürütüyor Luttwak: Kuzey Kore İran’a silah sattığı gibi nükleer füze de satıyor olabilir. Orta Doğu’da ABD ve İsrail için İran ordusunun güçlenmesi çok riskli. ABD Kuzey Kore’yi bombalarsa ortaya çıkacak kaos ortamında bölünmüş olan Kore birleştirilebilir. Çin’in endişelerini gidermek için Amerikan kuvvetleri işgal edilecek Kuzey Kore yerine Güney Kore sınırına yerleştirilir ve birleşik bir Kore yaratılabilir. Ne var ki varlıklı Güney Koreliler yoksul Kuzey Korelilerle zenginliklerini paylaşmak istemeyeceği için bu planın pratikte uygulanması zor olabilir.
Makalenin bu bölümünü okuyunca Kıbrıs tarihinin uluslararası güçler tarafından nasıl da hızlandırıldığını düşündüm. Kaos ortamı yarat; kaos sonrası adayı birleştir. Yeniden bir kaos planla; adayı böl… Edward Luttwak 2013’te kaleme aldığı bir başka makalesinde, Suriye’deki isyancıları silahlandırmanın 5 kuralını yazmış ve 5 sene önce Rusların Esad’ın yerini koruması karşılığında ABD’ye taviz vereceğini ileri sürmüştü. Rusya’nın Esad’a karşılık İran’ı ve İran yanlısı örgütleri Suriye içinde barındırmayacağını ve bu durumun İsrail, Suudi Arabistan ve ABD’nin çıkarlarını zaten koruyacağını öngörmüştü.
Kıbrıslı Rum liderliğinin bir türlü anlamak istemediği dengeleri Luttwak iyi anlatıyor. Güçlüler arasındaki büyük oyunda 4. kural işler. Bu kural, ABD için ‘Bir başka büyük gücün (Rusya) eşit ve karşı tavır koymasına davetiye çıkarmaması’dır. Siyasal ilişkiler tarihi birbirine zıt giden küçük oyuncuların büyükler için birer piyondan ibaret olduğunu kanıtlıyor. İstediklerinde piyonları birbirlerine düşman edebiliyor, çıkarları gerektirdiğine onları zorla birleştirebiliyorlar. Rum liderlikleri Ada’nın kuzey yarısı ile mantıklı bir birleşme olmadığı müddetçe Orta Doğu kazanında risk altında yaşayan bir toplum olarak kalacaklarını kabul etmiyor. Kuzey’den dışarıya göç arttıkça Ada’da yalnızlaşacaklarını, Ada’nın iki bölümündeki kültürel farkların artacağını ve oluşacak ortamın gerginlikleri tırmandırabileceğini dikkate almıyorlar. Güney Kıbrıs’a süper güçlerin üslerini kurdurmakla güvence içinde değil, her yönden riske açık hale geldiklerini kestiremiyorlar.
Yıllardır Kıbrıs halklarının dış baskılara maruz kalmadan çözüm yapmasını savunan Rum liderlikleri Kıbrıs’ın güneyini yabancı üslerle doldurmuş durumda. Dışişleri Bakanı Kudret Özersay Kıbrıs’ta BM Barış Gücü’nün misyonunun artık sorgulanır hale geldiğine ilişkin eleştirilerinde çok haklıdır. Ada’nın güneyini parsel parsel yabancı devletlerin askeri üslerine ayıran Rum liderliğinin BM Barış Gücü’nün Ada’daki varlığını aynen korumasını talep etmesi skeç konusudur.
Rum liderliği Ada’yı çözümden uzaklaştırıyor fakat biz de toplum olarak KKTC Devleti’nin temizlenmesi mücadelesine destek olmuyoruz. Devlet hastanesine sevk edilmesi gereken bir tutuklunun özel hastaneye gönderilebilmesi devlet içindeki odakların kendi cumhuriyetlerini kurduklarının açık kanıtıdır. Hükümet duruma müdahale ederek odaklar karşısında susmamıştır ve tek başına bu olay bile temiz devlet mücadelesinin ne kadar zorlu geçeceğini göstermektedir.