Tarihi Girne Antik Limanı’nda bir işletmenin yasaya aykırı ve izinsiz olarak pergola yapı dikmeye kalkması sonrasında Girne Belediye Başkanı Murat Şenkul’un ve limandaki cafe ve restoran işletmecilerinden Harbour Cafe’nin sahibi Reşat Günhan’ın açıklamaları kamuoyunda tartışmalara neden oldu.

Bu tartışmalara rağmen, Anıtlar Yüksek Kurulu’nun (AYK) 03/08/2023 tarihinde aldığı ve Resmi Gazete’de yayımlanan 701 numaralı kararıyla, Girne Antik Liman’da şemsiye düzeninin nasıl olacağının karara bağlandığı ortaya çıktı.

Resmi Gazete’de yayımlanan kararda şöyle deniyor:

“TOPLANTI TARİHİ: 03.08.2023
TOPLANTI NO: 701
TOPLANTI YERİ: Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı
KARAR NO: 23/74
Girne Antik Liman Restorasyon projesi kapsamında şemsiye düzeni ile ilgili olarak:
•    Şemsiyelerin binalardan minimum 1,5 metre, Gümrük binası ve Kafe 34 arasında sahilden 5,5 metre, Kafe 34’ten doğu yönüne 3 metre çekilecek şekilde şemsiyelerin ekteki projeye uygun olarak konumlandırılması,
•    Şemsiyelerin monokrom ve krem rengi olması,
•    Şemsiyelerin yüksekliklerinin 2,5 metre olması,
•    Şemsiyelerin ebatlarının Gümrük binası ve Kafe 34 arası 4 metreye 4 metre olması, Kafe 34’ten doğu yönüne 2,40 metreye 2,40 metre olması gerektiği Kurul’ca karara bağlanmıştır.”

Alınan kararın değiştirilmesi yönünde esnafın bir baskısı mı var?

Girne Belediye Başkanı Murat Şenkul'un bir gazeteye verdiği demeçte, “Anıtlar Yüksek Kurulu’ndan önümüzdeki perşembeye kadar aksi bir karar ve/veya onay çıkmaz ise sabitlenen demirler tarafımızdan kaldırılarak alan eski haline getirilecektir” açıklamasını yapmasından Başkan Şenkul'un AYK’nın daha önce aldığı karardan haberli olmadığını mı anlamalıyız? Yoksa alınan kararın değiştirilmesi yönünde esnafın bir baskısı mı var?

Harbour Cafe’nin işletmecisi Reşat Günhan yaptığı açıklamada, Turizm ve Çevre Bakanlığı ile Liman’daki 18 işletme olarak görüştüklerini ve hatta içinde Girne Belediyesi’nin de olduğu ‘Antik Liman Komitesi’nde ‘kışın sobalı’, ‘yazın pervaneli’ pergola sistemleri konusunda görüşmeler yapıldığını ileri sürdü ve bu konuya ‘artık kalıcı çözüm bulunması”nı talep etti. 

Mikro-Makro’nun görüştüğü kaynaklar, konuyla ilgili kararın AYK tarafından çoktan verildiğini ve belirlenen standartlara uygun şemsiye dışında herhangi bir pergola kurulumunun baştan reddedildiğini bildirdi.

İşletmelerin Turizm Bakanlığı ile Kullanım Hakkı Sözleşmesi imzalaması gerekirken bu sözleşmelerin halen imzalanmadığı doğru mu?

Girne Antik Liman kapalıyken Turizm ve Çevre Bakanlığı’ndan çalışan başına hibe alan işletmelerin Turizm Bakanlığı ile Kullanım Hakkı Sözleşmesi imzalaması gerekirken bu sözleşmelerin halen imzalanmadığı doğru mu?

Mikro-Makro Bilgi Edinme Hakkı Yasası tahtında Turizm Bakanlığı’ndan bu hafta bilgi talep ederek, Liman’daki işletmelerle neden sözleşme yapılmadığını öğrenmeye çalışacak. Bazı işletmelerin Turizm Bakanlığı’na yıllardır borcu olduğu ve bu borç ödenmeden sözleşmelerin imzalanamayacağı için yeni sözleşme yapılmadığı doğru mu? Sözleşmesiz işletmelerin Girne Antik Liman'da faaliyette olması yasal mı?

AYK’dan esnafın talebine uygun yeni bir karar çıkarılması için Anıtlar Yüksek Kurulu’na baskı mı kurulmaya çalışılıyor?

Anıtlar Yüksek Kurulu’nun Ağustos 2023’te aldığı karar yokmuş gibi AYK’dan esnafın talebine uygun yeni bir karar çıkarılması için Anıtlar Yüksek Kurulu’na baskı mı kurulmaya çalışılıyor? Karar açık: Şemsiyelerin rengine ve yüksekliklerine kadar her ayrıntı Kurul’un aylarca yaptığı çalışma sonucunda karar bağlanmış. O halde neden bu karar yok sayılıyor?

Eski Eserler Yasası’nın 47’inci Maddesi şöyle diyor:

“Kararlara Uyma Zorunluluğu (Madde 47)

Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler, kendilerini ilgilendiren konularda Anıtlar Yüksek Kurulunun kararlarına uymak zorundadırlar. Buna aykırı davrananlar suç işlemiş sayılırlar.

Kararlara Resmi Gazetede ilan tarihinden başlayarak bir ay içinde yapılacak itirazlar, uygun görülmesi halinde, bir defaya mahsus olmak üzere Anıtlar Yüksek Kurulunca yeniden incelenir.”

Esnafın ve Girne Belediyesi yetkililerinin AYK kararından haberli olduğu ortaya çıkıyor

Bu kararın alındığı ve Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih 03/08/2023’tür ve itiraz tarihinin üzerinden yaklaşık 1 sene 6 ay geçmiştir. Karar hakkında Turizm ve Çevre Bakanlığı’nın web sitesinde 19 Şubat 2024’te yer alan bir habere göre esnaf bilgilendirilmiştir.

Bu durumda esnafın ve Girne Belediyesi yetkililerinin karardan haberli olduğu ortaya çıkıyor.

60/1994 sayılı Eski Eserler Yasası net

Eski Eserler Yasası’nın 12’inci Maddesi’ne göre,

"Madde 12:

(1) Bu Yasa ve/veya İmar Yasası ve/veya Yollar ve Binaları Düzenleme Yasası kuralları uyarınca verilen planlama onayı ve/veya inşaat iznine aykırı olarak yapıldığı belirlenen taşınmaz eski eserlere yönelik ve/veya bunların korunma alanlarında yer alan her türlü inşai ve fiziki müdahale, başka bir yasada benzeri durumlarla ilgili farklı kural olmasına bakılmaksızın, Müdürlük tarafından hakkında mahkeme kararı olmaksızın durdurulur ve mühürlenir.

(2) Aykırı olarak yapıldığı için durdurulan ve mühürlenen inşai ve fiziki müdahalenin ilgili olduğu taşınmaz malın mal sahibine veya muhatabına bir ihbar gönderilerek, aykırı olarak yapılan iş ve işlemlerin Müdürlükçe belirlenecek uygun bir sürede düzeltilmesi ve verilmiş planlama onayı ve/veya inşaat iznine ve/veya Anıtlar Yüksek Kurulu kararına uygun hale getirilmesi istenir.

(3) Yukarıdaki (2)’inci fıkrada belirtilen sürede düzeltilmesi istenen iş ve işlemler gerçekleştirilinceye kadar bu Yasa veya başka yasa altındaki işlemler askıya alınmış olur.

(4) Bu madde kurallarına aykırı davrananlar suç işlemiş sayılırlar.”

Yasaya göre Müdürlük, ‘Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürlüğü’dür.

Aynı yasanın 43’üncü Maddesi'nde AYK’nın yetkileri de belirlenmiş:

“Anıtlar Yüksek Kurulu’nun Görevleri (Madde 43)

(1) Saptanan taşınmaz eski eserler ile doğa varlıklarının listesini ve saptanan ve/veya derecelendirilen arkeolojik, tarihi ve doğal sit alanlarını onaylamak;

(2) Korunması gerekli taşınmaz eski eser ve doğa varlıkları ve/veya korunma alanları ile ilgili koruma, inşai ve fiziki müdahale uygulamalarına ilişkin bölgedeki yapıların stil, özellik, yükseklik, mimari karakter ve çevreyle uyum sağlaması gibi hususları göz önünde bulundurarak:
•    Plan kararları, yapı esasları ve yükseklik sınırlamalarını belirlemek,
•    Bakım, onarım, restorasyon, fonksiyon değiştirme ve yaşatma işlemlerinde uyulması gereken ilkeleri, usul ve esasları saptamak,
•    Plan kararları almak, bunlarla ilgili programlar düzenlemek,
•    Karara bağlanan konulardaki uygulamaları izlemek, denetlemek ve/veya izlenip denetlenmesini sağlamak;

(3) Taşınmaz eski eserler ve doğa varlıkları ile ilgili olarak Anıtlar Yüksek Kurulu’nun bilgisine getirilen konular hakkında karar almak ve bilimsel görüş vermek;

(4) İlgili kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanan koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişiklikleri konusunda görüş bildirmek, karar almak ve onaylamak.”

Dome Hotel’in yabancı sermayeye verilmesine karşı olunması yasaya aykırılığı aklar mı?

Mikro-Makro’nun pazar günü 07:05'de tespit ettiği üzere Girne Dome Hotel’in, 2018’den bu yana uygulanan inşaatlarda pazar günleri çalışma yasağına aykırı olarak, restoran inşaatında pazar günü işçi çalıştırılıyor ve içeride çalışma yapıldığını gösteren sesler geliyordu. İki çalışanın korunma önlemleri alınmaksızın inşaatın tepesinde olduğu gözlemlendi.

Fotoğraflar: Mikro-Makro

Girne Çevre Koruma Planı içerisinde olan Dome Hotel’de, sahil şeridinin bütününde olduğu gibi betonarme yapı yapılamaz. Kaldı ki restoranın yapıldığı bölge için planlama onay ve Anıtlar Yüksek Kurulu’ndan görüş alınması gerekir.  

Girne Belediye Başkanı Murat Şenkul sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Dome Hotel'in restoran inşaatında izin meselesini önemseyip “Dome Hotel’in de çalışanların elinden alınıp yabancı sermayeye verilmek isteniyor olması SIR mı?’ diye sordu. 

Dome Hotel’in yabancı sermayeye verilmesine karşı olunması yasaya aykırı bir çalışma yapılmasını aklar mı? Yasayı hatırlatanlar Dome Hotel’in sermayeye peşkeş çekilmesini savunuyor gibi bir görüş olabilir mi? Yasaya aykırı bir hareket, hangi gerekçeyle olursa olsun hukuki meşruiyet kazanmaz. Hukuka vurgu yapanların, otelin yabancı sermayeye devrini savunduğu şeklinde bir algı yaratılması yanıltıcı bir söylem değil midir?

Bir yanlışı, hukuka aykırı bir durumu ya da hatalı bir eylemi farklı bahanelerle meşrulaştırmaya çalıştırabilir miyiz? Yasa dışılığın halkın yararına olduğunu söyleyerek, düşman veya kriz yaratarak ve sorumluluğu başkasına atarak hukuksuzluğu meşrulaştırabilir miyiz? 

‘Toplumsal değerler’den bahseden Girne Belediye Başkanı ‘hayat kitaplarda okuduklarımızdan ibaret değildir’ diyerek yasa dışılığı meşrulaştırmaya, “Elimizdeki son değerlerden biri olan Dome Hotel’in de çalışanların elinden alınıp yabancı sermayeye verilmek isteniyor olması SIR mı?’ sorusunu sorarak, yasaya uygunluğu savunanları ‘düşmanlaştırma’ya çalışmıyor mu? “Fırtınadan zarar görüp, hem alçaltılıp hem de ufaltılırken mi koruma bölgesi oldu burası?” sorusuyla da sorumluluğu geçmişte hukuksuzluk yapanlara yüklemiyor mu?

Oldu o zaman herkes keyfine göre hukuksuzluğa bir bahane yaratsın ve kendi doğrularına dayanarak yasaları ihlal etsin! Bir Belediye Başkanı yasaları çiğnemeyi savunur ise yurttaş neden yasalara uysun?

Yakışmadı doğrusu…