Girne Belediye Başkanı Murat Şenkul tarafından tam 1 ay önce, 7 Mart tarihinde inşaatı durdurulmasına rağmen tarihi Girne Antik Liman’daki yasa dışı pergola halen yerinden kaldırılmadı.

Şenkul'un Facebook hesabı ekran görüntüsü

Liman’daki görsel sürekliliği bozacak pergolanın Anıtlar Yüksek Kurulu’nun (AYK) 03/08/2023 tarihinde aldığı karara aykırı olduğu belirtilmiş, AYK’’nın Girne Antik Liman’da şemsiye düzeninin nasıl olacağını 15 ay önce karara bağladığı ortaya çıkmıştı.

AYK kararına aykırı, yasa dışı pergola... Fotoğraf: Mikro-Makro

Girne Belediye Başkanı Murat Şenkul’un 1 aydır yasa dışı pergolayı neden kaldırtmadığı anlaşılamazken, Liman’daki bazı işletmelerin müşteri masalarının koyulduğu, bina dışı açık alan için metrekare başına yıllık 15 Euro (!) gibi gülünç bir rakamı bile ödemedikleri belirlenmişti. Turizm Bakanlığı’na yıllardır ödenmeyen ‘geçici yer kullanım ücret”lerinin yaklaşık 284 bin Euro olduğu doğru mu? Maliye Bakanlığı bu kamu alacaklarını ne diye tahsil etmiyor?

13 Kasım 2024’te Turizm Bakanlığı'nın işletmelere ‘Geçici Yer Kullanım Ücretleri’ başlıklı bir yazı gönderdiği, 31/12/2024 tarihine kadar bu borçların ödenmesini talep ettiği öğrenildi. Turizm Bakanlığı’nın işletmelere gönderdiği yazıda 2024’ün son gününe kadar ödenmeyen alacakların ‘Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü Yasası’ gereği Maliye Bakanlığı tarafından kamu alacağı olarak tahsil edileceğini duyurduğu bildirildi.

Bu resmi yazıya karşılık borçlu işletmelerden halen bu tahsilat yapılmadı. Buradan ya Turizm Bakanlığı’nın Maliye Bakanlığı’na bildirimde bulunmadığı ya da Maliye Bakanlığı’nın bildirime rağmen alacakları tahsil etmediği anlaşılıyor. Aynı yazıda, geçmiş kamu alacakları ödenmeksizin Turizm Bakanlığı’nın yeni ‘geçici yer kullanım hakkı sözleşmesi’ imzlamayacağı vurgulandı. 

Mikro-Makro’nun teyit ettiği bilgilere göre, işletmelerle yeni sözleşme imzalanmadı. Buradan bu borçların halen tahsil edilmediği ortaya çıkıyor. Mikro-Makro'nun görüştüğü birden fazla kaynak, bu ödemelerin borçlu işletmeler tarafından halen yapılmadığını teyit etti.

Girne Antik Liman'da işletmelerin masaları dizdiği açık alanların metrekaresi yıllık sadece 15 Euro!

'Turizm Endüstrisi Teşvik Yasası’ altında yapılan ‘Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’nün 10’nuncu Maddesi’nde, “Anıtlar Yüksek Kumlu tarafından belirlenen bu Tüzüğe ekli Ek1'de yer alan haritaya göre; deniz tarafında bulunan alanların geçici yer kullanım ücreti yıllık metrekaresi 25€ (Yirmi Beş Euro), bina diplerinde yer alan alanların geçici kullanım ücreti yıllık metrekaresi yıllık 15-€ (On Beş Euro)'dur. Bakanlık ile Geçici Kullanma Sözleşmesini imzalayan gerçek ve/veya tüzel kişiler, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren en geç on beş (15) gün içerisinde ödemeleri gereken meblağı Turizm Geliştirme ve Tanıtma Fonu hesabına ödemekle mükelleftir. Mezkur meblağın ödendiğini gösteren makbuzun Bakanlığa ibraz edilmemesi halinde Bakanlık, sözleşmeyi tek taraflı olarak fesheder. Bu alanlar dışında kalan kamu alanları üzerine eşya konulması yasaktır.” deniliyor.

Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü 

15 gün içinde ödenmesi gereken, komik tutardaki kiraları yıllardır ödemeyenlerin sözleşmeleri neden hâlâ feshedilmiyor?

Girne Antik Liman’da artık deniz tarafında geçici kullanım yapılmadığı iddiasıyla, artık yalnızca 'bina dipleri'ndeki açık alandan, metrekare başına yıllık 15 Euro gibi piyasa değerinin çok altında bir ücret talep ediliyor, 25 Euro alınmıyor. Ve bu ücretler bazı firmalar tarafından bırakın 15 günü, yıllardır ödenmiyor.

Girne Antik Liman’daki işletmelerin sahibi oldukları ya da kiraladıkları alt katların kapısından dışarıya açılan, müşteriler için masaların ve sandalyelerin konulduğu ‘bina dipleri'ndeki alanların işletmesine göre yaklaşık 70 metrekare ila 250 metrekare arasında değiştiği kaydediliyor. ‘Turizm teşviği’ adı altında Girne’nin en turistik mekânının yıllık kirası 1.000 Euro ile en fazla 3.750 Euro arasında, diğer bir hesapla kiralar aylık 83 Euro ila 312 Euro arasında değişiyor! İşletmelerin büyük bir kısmı bu ödemeyi dahi yıllardır yapmıyor ya da kısmen yapıyor.

Büyük bir müşteri masasında bahşiş miktarındaki yıllık ücretler ödenmiyor ama sözleşmeler aslanlar gibi korunuyor! Yetmiyor, bu işletmeler Antik Liman'da görsel sürekliliği ve açık hava deneyimini kesintiye uğratacak ve mimari ve arkeolojik bütünlüğü zedeleyecek şekilde, üstelik AYK kararına aykırı olarak açık alanların üzerini olduğu gibi kapatmak istiyor. 

Antik limanların görsel cazibesi yalnızca tarihi yapılar olmasından kaynaklanmıyor. Aynı zamanda gökyüzü, ufuk çizgisi ve denizle kurulan bütünsel manzaraları ile ziyaretçileri çekiyor. Bir işletmenin Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’ne ve AYK kararına aykırı olarak açık alana pergola yapı dikmesi ve bu yapının tam 1 aydır kaldırılmaması manzaranın ve atmosferin doğallığının yok edilme riskinin yüksek olduğunu gösteriyor.

İşletme konforuyla ziyaretçi deneyimi arasındaki denge AYK kararı ile zaten kurulmuş ve şemsiye konmasına, şemsiyelerin ebatlarına, monokrom ve krem rengi olmasına kadar her detay kararda belirtilmiştir. 

O halde Antik Liman’da görsel süreklilik ve özgünlük korunmalıdır.

Maliye Bakanlığı sembolik kira bedellerini ödemeyen işletmelerden neden tahsilat yapmıyor? KKTC şirketokrasi ile yönetilmiyorsa neden bu şirketler kayırılıyor?

Eski Eserler Yasası’nın 47’inci Maddesi’nde gerçek ve tüzel kişilerin, kendilerini ilgilendiren konularda Anıtlar Yüksek Kurulu’nun kararlarına uymak zorunda olduğu ve bu kararlara aykırı davrananların suç işlemiş sayılacağı belirtiliyor. Öyleyse Girne Belediyesi neden durdurttuğu yapıyı yerinden tam 1 aydır sökmüyor? Ticari firmalara niçin bu kadar düşük rakamlara Antik Liman’ın açık alanları kiralanıyor? Maliye Bakanlığı gülünç kira bedellerini ödemeyen işletmelerden neden tahsilat yapmıyor? KKTC şirketokrasi ile yönetilmiyorsa hangi sebeplerle bu şirketler kayırılıyor?

Faik Gencer pergolayı her yere şikâyet etti; halen kaldırılmadı!

Yatçılar Birliği Başkanı ve Girne Antik Liman Komitesi Üyesi Faik Gencer pergola yapımını Turizm Bakanlığı’na, Girne Belediyesi’ne, Anıtlar Yüksek Kurulu’na ve Ombudsman’a şikâyet etti. 2 Nisan’da teslim ettiği dilekçesinde yasa ve tüzüklere tamamen aykırı pergolanın halen kaldırılmadığını yazdı ve alanın eski haline getirilmemesi durumunda hukuk yoluna başvuracağını bildirdi.

Söz konusu şikâyet alınmasına karşın yine pergola sökülmedi! Piyasının çok altındaki kiralarını bile senelerdir ödemeyen bazı işletmelerin yasaları hiçe saydıkları bu kadar açıkken ve AYK kararı ortadayken, siyasiler yasa tanımazları ne için koruyor ve kolluyor?