Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre tütün, alkol, aşırı işlenmiş gıdalar ve fosil yakıtlar Avrupa'da yılda 2,7 milyon insanı öldürüyor. Raporda, Dünya Sağlık Örgütü hükümetlere sağlığa zarar veren ürünlere yönelik daha sıkı düzenlemeler getirme çağrısında bulunuyor.

DSÖ, güçlü 4 endüstrinin "yanıltıcı" pazarlama teknikleri kullanarak ve hükümetlerin kanser, kalp hastalığı ve diyabet gibi öldürücü hastalıkları önleme çabalarına müdahale ederek, sağlık sorunlarına ve erken ölümlere yol açtığını bildirdi.

4 endüstri Avrupa’nın Rusya dahil 53 ülkesinde her gün 7.400’den fazla ölümden, yılda yaklaşık her 4 kişiden birinin ölümünden sorumlu

'Commercial determinants of noncommunicable diseases in the WHO European Region' ('DSÖ Avrupa Bölgesinde bulaşıcı olmayan hastalıkların ticari belirleyicileri') başlıklı, yeni raporda tütün, fosil yakıtlar, aşırı işlenmiş gıdalar ve alkolden oluşan 4 sektörün Avrupa'nın 53 ülkesinde her gün 7.400'den fazla ölümden sorumlu olduğu hesaplandı. Genel olarak bu dört endüstri, Avrupa'da yılda tahmini 2,7 milyon ölüme neden oluyor; bu da tüm ölümlerin yaklaşık dörtte birine (%24,5) karşılık geliyor.

Birleşmiş Milletler sağlık kurumu raporunda, "büyük sanayinin", nüfus sağlığını iyileştirmeye yönelik politikaları geciktirerek ve raydan çıkararak kârlarını artırmak için nasıl açık ve gizli yöntemler kullandığını belirtti.

DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P Kluge: 'Kâr marjlarını etkileyebilecek kamu yararı düzenlemelerini engelliyorlar'

Dünya Sağlık Örgütü, "Az sayıda ulusötesi şirket, faaliyet gösterdikleri siyasi ve hukuki bağlamlar üzerinde önemli bir güce sahip ve kâr marjlarını etkileyebilecek kamu yararı düzenlemelerini engelliyor" dedi.

DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P Kluge şunları söyledi: "Endüstri taktikleri arasında hedeflenen pazarlama stratejileri yoluyla savunmasız insanların sömürülmesi, tüketicileri yanıltmak ve ürünlerinin faydaları veya çevresel özellikleri hakkında yanlış iddialarda bulunmak yer alıyor."

"Büyük ticari endüstriler" tarafından uygulanan taktikler, önlenebilir hastalıkların en büyük nedenleri olan sigara, içki ve obeziteyi azaltmaya yönelik önlemleri baltalıyor.

Bu sektörler zararlı ürünler satarken bir yandan da tehlikelerine yönelik farkındalık yaratan hayır kurumlarına fon sağlıyor

Kluge, “Bu sektörler zararlı ürünler satarak hayırseverlik yoluyla dünyayı kandırıyor. Aynı zarara neden olan alkolü satarken, meme kanseri ve diğer tehlikeler hakkında farkındalık yaratan hayır kurumlarına fon sağlıyorlar" dedi.

2023’te yapılan bir başka araştırmada alkol, tütün, işlenmiş yiyecek ve içecekler ile fosil yakıtların küresel olarak yılda 19 milyon ölüme, yani tüm ölümlerin %34'üne neden olduğu ortaya konmuştu.

Dünya Sağlık Örgütü'nün analizi, tüm Avrupa ülkelerinin, BM'nin obezitedeki artışı durdurma veya 15 yaş ve üzeri kişilerde sigara içmeyi %30 oranında azaltma yönündeki sürdürülebilir kalkınma hedeflerini karşılama konusunda yolundan saptığını gösteriyor. Avrupa'daki 53 ülke, dünyadaki diğer bölgelerden daha fazla alkol tüketiyor.

Raporda, sağlık risklerine rağmen, Avrupa ülkelerinin yalnızca azınlığının halka açık yerlerde sigara içmeyi yasakladığı, zararlı ürünleri düz ambalaj, alkolün vergilendirmesi ve gıda etiketleme yoluyla daha az çekici hale getirme çabalarının da geniş çapta uygulanmadığı belirtildi.

Rapor şu sonuca varıyor: "Birçok ülkede kabul edilen tütün pazarlama kanunlarının kayda değer istisnası dışında, zararlı pazarlamayı düzenlemeye yönelik küresel çabalar, en iyi ihtimalle yetersiz kalıyor."

"Alkol ve sağlıksız gıda pazarlamasını düzenleyen yasal önlemler, DSÖ Avrupa bölgesindeki ve dünya genelindeki birçok ülkede mevcut olsa da, bunların kapsamı genellikle dardır ve belirli medya veya ortamlara, belirli nüfus gruplarına veya belirli pazarlama tekniklerine odaklanmıştır ve bu nedenle yetersiz koruma sağlar.”

DSÖ, tütünün yılda 1,15 milyon kişinin ölümüne, yani Avrupa'daki tüm ölümlerin %10'una neden olduğunu tahmin ediyor. Her yıl yaklaşık 600.000 [578.908] ölüm fosil yakıtlardan kaynaklanıyor (tüm ölümlerin %5'i), alkol ise yılda 400.000'den fazla ölüme neden oluyor [426.857]. Ve her yıl 350.000'den fazla insan çok fazla işlenmiş et, şekerli içecekler ve yağlı, tuzlu yiyecek tüketmekten ölüyor.

Rapor, Avrupa genelindeki hükümetleri, sağlığa zarar veren ürünlerin nasıl pazarlanacağına ilişkin daha sıkı düzenlemeler uygulamaya, tekelci uygulamalara ve lobi faaliyetlerine sınırlama getirmeye ve ticaret anlaşmaları ile ekonomik yasaların halk sağlığına öncelik vermesini sağlamaya çağırıyor.

Kaynaklar: AFP/Le Monde - DW -  The Guardian