Türkiye Devlet sanatçısı Erduran, yaşlılığa bağlı sağlık sorunları nedeniyle, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede 90 yaşında hayatını kaybetti.
Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, Erduran'ın, uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda solist sanatçı olarak görev yaparak Türkiye'yi uluslararası arenada başarıyla temsil ettiği ve birçok genç sanatçının yetişmesine öncülük yaptığı belirtildi.
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası: "Vefat haberini derin bir üzüntüyle sizlerle paylaşıyoruz"
CSO'nun sosyal medya hesabından yapılan açıklamada da "Uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestramızda solist sanatçı kadrosunda çalışarak emekli olmuş, Türkiye ve dünyada sayısız konserler vererek uluslararası arenada ülkemizi başarıyla temsil etmiş değerli büyüğümüz Sayın Ayla Erduran Hanımefendi'nin vefat haberini derin bir üzüntüyle sizlerle paylaşıyoruz." ifadelerine yer verildi.
İstanbul doğumlu Ayla Erduran, önce annesiyle kemana başladı. Macaristan’dan Türkiye’ye gelen ünlü keman virtüözü Karl Berger’in dört yaşındayken öğrencisi oldu. İlk resitalini on yaşında, Ferdi Statzer eşliğinde, İstanbul'da Saray Sineması’nda verdi.
1946–1951 yılları arasında Paris Ulusal Konservatuvarı’nda Benedetti ve Benvenuti ile eğitim görerek keman bölümünden mezun oldu.
1951–1955 arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde Ivan Galamian ve Zino Francescatti ile özel olarak çalıştı, Amerika’daki ilk konserini Newark’ta, Thomas Schermann yönetiminde verdi.
Sanatçı Avrupa’daki konser kariyerine Polonya’da, Varşova Filarmoni Orkestrası eşliğinde çaldığı Glazunov’un Keman Konçertosu’yla başladı.
Erduran, 1957–1958 yıllarında Moskova Konservatuvarı’nda 20. yüzyılın büyük virtüözü David Oistrakh ile çalıştı; 1957’deki Wieniawski Yarışması’nda 120 kemancı arasında ilk altıya girerek ödül aldı. 1958’de Brüksel’de Ulvi Cemal Erkin’in Keman Konçertosu’nun ilk seslendirilişini, bestecisi yönetiminde yaptı; konseri Belçika Kraliçesi Elisabeth de izledi.
Avrupa ve Amerika’daki konser ve resitallerinin yanı sıra ilk büyük turnelerini, 1961 ve 1962 yıllarında Kanada’da gerçekleştirdi ve sadece bu turnelerde iki yılda 160 konsere imza attı. 1963’te Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’yla Ortadoğu turnesine çıkan sanatçı, Anadolu’nun pek çok kentinde verdiği konserlerle dinleyicilerine ulaştı.
Erduran, 1964’te Mithat Fenmen eşliğinde Londra’da verdiği ilk resitalinde Harriet Cohen-Olga Verney Ödülü’ne değer görüldü. 1965’te Londra Albert Hall’da Rozhdestvenski yönetiminde Brahms’ın Keman Konçertosu’nu seslendirdiği konser, BBC tarafından naklen yayınlandı. BBC’de birçok bant kaydı yapan sanatçı, aynı yıl Cenevre’de Sibelius’un 100. yılı nedeniyle düzenlenen konserde Ernest Ansermet yönetiminde Suisse Romande Orkestrası ile bestecinin Keman Konçertosu’nu çaldı.
1968’de Verda Erman ile Afrika turnesine çıktı; 1970’de Hollanda’da Beethoven Ödülü’nü kazandı, 1971’de ise Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı oldu. Konser kariyerine de devam eden sanatçı, 1973’ten 1990’lara kadar İsviçre’de öğretmenlik yaptı; bir süre Lozan Konservatuvarı’nda ustalık sınıfını çalıştırdı.
Erduran, ikili konçertolarda Menuhin, Szeryng, Navarra, Igor Oistrakh, Valery Oistrakh, Pikaizen, Fallot, Guy, Collins ve Weinberg gibi sanatçılarla birlikte solist olarak konserler verdi. Londra Senfoni, Suisse Romande, Berlin RIAS, Çek Filarmoni gibi orkestralarla; Ernest Ansermet, Karel Ancerl, Paul Kletzki, Gennadi Rozhdetsvenski, Jean Fournet, Michel Plasson ve Armin Jordan gibi önemli şeflerle çaldı.
Sanatçının Kanada, İsviçre, İngiltere, Almanya, Brezilya, Bulgaristan, Rusya, Polonya, Irak, Hollanda ve ABD’deki birçok eyaletin radyolarında kayıtları bulunuyor. Carlos Paita yönetimindeki Londra Filarmoni Orkestrası’yla çaldığı Brahms’ın Keman Konçertosu long play yapıldı. Ayşegül Sarıca ile seslendirdiği Franck, Debussy ve Grieg’in Keman Piyano Sonatları UPR Classics etiketiyle; Richard Beck ve Armin Jordan yönetiminde Suisse Romande Orkestrası’yla seslendirdiği Brahms ve Bruch Konçertoları Gallo etiketiyle CD olarak piyasaya sunuldu. Erduran, Elgar’ın Keman Konçertosu’nun Türkiye’deki ilk seslendirişini gerçekleştirdi.
Ayla Erduran, 2012 yılında merkezi Paris’te bulunan ve Société d’Encouragement au Progrés (İlerlemeyi Teşvik Cemiyeti) tarafından Fransız Senatosu ile birlikte verilen Onur Madalyası ile onurlandırıldı. Evin İlyasoğlu’nun yazdığı ‘Ayla’yı Dinler Misiniz?’ başlıklı biyografik roman, Remzi Kitabevi tarafından 2002’de; Erhan Karaesmen’in yazdığı ‘Evrenimizi İç Işıklarıyla Aydınlatanlar: Ayla Erduran Müzik ve Keman’ başlıklı kitap SCA tarafından 2007’de yayımlandı. Sanatçı 2006 Aralık’ta Sevda-Cenap And Vakfı Onur Ödülü Altın Madalyası’na; 2007 Haziran’da İstanbul Müzik Festivali Onur Ödülü’ne değer bulundu. Amerika’dan Uzakdoğuya, dünyanın her yerinde albümleri satılan sanatçının kayıtları ülkemizde “Ayla Erduran Arşiv Serisi” başlığı altında Lila Müzik tarafından yayınlandı.
Erduran'ın, 2005 yılında “Gazze'ye konservatuvar” hayali yüzünden Türkiye'deki konserleri iptal olmuştu
Ayla Erduran İzzat Çapa ile 2015 yılında yaptığı bir röportajda, “10 sene önce Filistinliler için bir eser besteledim. Verdiğim konserlerden elde edilen gelirle Gazze'ye bir konservatuvar yaptıracaktım ki, posta kutuma düşen e-mail'de İstanbul'daki konserlerimin tümünün iptal olduğu yazıyordu. (…) Kimden olacak, tabii ki Türkiye'deki Fransız Enstitüsü'nden! Hayatım boyunca hiçbir politik hareket ya da görüş için müzik yapmadım. Ama bununla birlikte, hep ezilen, haksızlığa uğrayanların yanında olmak istediğim için engellendim. Mesela şu anda Türkiye'de müzik yapmak istiyorum ama maalesef ki bu imkânsız hale getirildi.” demişti.
Ayla Erduran’ın hayatına dair kesitler içeren İzzet Çapa ile yaptığı röportaj için bkz. İzzet Çapa Blog
Yorumunuz