Romanya’da seçmenlerin yoğun bir kampanya döneminin ardından aşırı sağcı bir popülisti başa getirmesi beklenirken, büyük bir sürpriz yaşandı ve ülke, merkezden bir cumhurbaşkanını seçti.

İki hafta önce yapılan ilk turda ikinci sıraya yerleşen Bükreş’in ılımlı Belediye Başkanı Nicușor Dan, başlangıçta kendisini galip ilan eden aşırı sağcı rakibi George Simion’u 8 puan farkla geride bırakarak seçimi kazandı. 

Pazartesi günü yerel saatle 01.50 itibarıyla oyların %99,8’i sayılmıştı ve sonuçlara göre Dan, %53,8 oy oranına ulaşırken Simion %46,2’de kaldı. Seçime katılım oranı ise %65 olarak gerçekleşti ve bu oran 1996’dan bu yana görülen en yüksek katılım oldu.

Zaferinin ardından Dan, "Bugün, Romanya’da köklü bir değişim isteyenlerin kazandığı bir gündür. Bu, umut dolu bir an." diyerek destekçilerine seslendi. Kampanya merkezinin önünde gece boyunca kutlama yapan kalabalığa hitaben, "Bu sizin zaferiniz. Romanya’nın doğru yönde değişeceğine inanan binlerce insanın zaferi." ifadelerini kullandı.

55 yaşındaki Dan, siyasete atılmadan önce başarılı bir matematikçi olarak tanınıyordu. Bağımsız duruşu ve sakin üslubuyla, Ukrayna’ya yardımı kesmeyi savunan ve aşırı milliyetçi söylemleriyle dikkat çeken, Trump tarzını kopyalayan AUR partisinin 38 yaşındaki adayı George Simion’dan tamamen farklı bir profil çizdi.

Simion oylama sürerken seçim sonuçlarının meşruiyetini sorguladı ve pazar gecesi, aleyhine çıkan verilere rağmen zafer ilan etti. Sosyal medya üzerinden "Ben Romanya’nın yeni başkanıyım" diyerek tartışmalı bir açıklama yaptı. Ancak birkaç saat sonra Facebook’ta paylaştığı bir videoda Dan’ı tebrik ederek yenilgiyi kabul etti. "Seçimleri o kazandı. Bu, Rumen halkının kararıydı." diyerek süreci noktaladı.

Aşırı sağdaki aday seçim sonrası Trump benzeri tehditlerde bulundu

Simion’un ilk tepkisi, birçok kişiye Donald Trump’ın 2020 ABD seçimlerinden sonra yenilgiyi kabul etmeyişini hatırlattı. Romanya basınının aktardığına göre, Simion’un partisinin üyeleri seçim gecesi saat 22.30 civarında, destekçilerini "seçimlerde hile devam ederse protesto edin" çağrısıyla uyardı. Ayrıca pazartesi sabahı için "Rumen halkının zaferi çalınmaya kalkışılırsa ulusal protesto başlatılacağı" yönünde yeni bir mesaj daha gönderildi.

Pazar günü erken saatlerde Simion, seçim listelerinde 1,8 milyon ölü seçmenin kaydı bulunduğunu iddia ederek, partisinin resmi sonuçların doğruluğunu sorgulamak için kendi "paralel" oy sayımını yapacağını açıkladı. Ancak Romanya'nın Seçim Daimi Otoritesi, ölü seçmenlere dair herhangi bir somut örnek sunulmadığını belirterek bu iddiayı kesin bir dille reddetti.

Simion ayrıca, hastanelerdeki yaşlı hastaların Dan’a oy vermedikleri takdirde sağlık tesislerinden çıkarılmakla tehdit edildiğini öne sürdüğü bir mesajı sosyal medyada yeniden paylaştı. Üstelik sosyal medya uygulaması Telegram’ın Rus CEO’sunun, Fransa'nın talebiyle Romanya’daki muhafazakâr sesleri susturduğunu iddia eden bir mesajı da gündeme taşıdı.

Yenilgiyi kabul etmek zorunda kaldı

Simion, başta seçim sonucunu reddetmeye çalışsa da, farkın büyüklüğü karşısında geri adım atmak zorunda kaldı. Yenilgiyi kabul etmesi, Romanya’nın daha büyük bir siyasi kaosa sürüklenmesi yönündeki endişeleri şimdilik dindirmiş gibi göründü. Ancak Nicușor Dan, bir seçim zaferinin ülkenin temel sorunlarını ya da Simion’u destekleyen milyonlarca insanın hayal kırıklığını tek başına çözemeyeceğini vurguladı. "Toplumdaki gerginlik kolay kolay dinmeyecek gibi görünüyor. Bu, aylarca hatta yıllarca sürebilir." dedi.

Seçim öncesi yaşananlar: Anayasal kriz ve yabancı müdahale şüpheleri

Romanya'daki cumhurbaşkanlığı seçimleri, ülkeyi sarsan anayasal krizin gölgesinde yapıldı. Geçtiğimiz aralık ayında, yabancı müdahale uyarıları -özellikle Rusya’yı işaret eden şüpheler- eşliğinde Anayasa Mahkemesi, başkanlık seçimlerini düzenlemeye yönelik ilk girişimi iptal etmişti. O dönemin dikkat çeken figürü, aşırı milliyetçi Călin Georgescu’ydu. Moskova’ya yakınlığıyla bilinen Georgescu, NATO’ya ve Ukrayna’nın silahlandırılmasına karşı mesafeli tutumuyla da dikkat çekmişti.

Mahkemenin iptal kararı ülkede geniş yankı uyandırmış, Georgescu’yu desteklemeyen seçmenler arasında bile büyük bir öfkeye neden olmuştu. Buna rağmen Simion, hakkında soruşturma yürütülen Georgescu’ya sahip çıkarak, seçimi kazanması halinde onu başbakan yapacağı sözünü vermişti.

İkinci turda Rumen seçmenlerin büyük çoğunluğu hem Simion’u hem de onun aşırı milliyetçi müttefiklerini reddetti. 

Kaynak: Politico