Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Hristodulidis ile bugün BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve Kıbrıs’taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü (UNFICYP) Misyon Şefi Colin Stewart'ın nezaretinde bir araya geldi. Toplantının ana konusu yeni geçiş noktalarının açılmasıydı.

Sabah saat 10.30'dan kısa bir süre sonra ilk olarak Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, özel temsilcisi Güneş Onar’la birlikte görüşmeye gelirken, Nikos Hristodoulidis ve Kıbrıslı Rum müzakereci Menelaos Menelaou ile birlikte toplantıya katıldı.

Görüşme sonrası basına açıklama yapan Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Kıbrıslı Rum lider Nikos Hristodulidis ile görüşmesinde, Haspolat Kapısı’na ek olarak, “pozitif ve yapıcı bir öneri olarak” Akıncılar kapısının açılmasını önerdiğini belirtti. 

Rum tarafının, Kiracıköy ve Erenköy’den transit geçişi, yani KKTC toprakları içinden geçiş talebi bulunduğunu dile getiren Tatar, ilgili makamlarla da istişare ederek, Akıncılar kapısının açılmasını önerdiğini, istişarelerin devam edeceğini söyledi. 

Tatar, “Kendilerinin geçiş noktalarındaki beklentilerini karşılamak için Akıncılar Kapısının açılmasını önerdim. Kiracıköy ve o bölgelerdeki köyler Akıncılar’a çok yakın, bu kapıdan kuzeye geçip diledikleri gibi belki yeni açılacak olan Haspolat Kapısı’ndan güneye geçebilirler. Bunlar artık yaklaşım meselesidir. Ben pozitif yaklaşım olarak bunu kendilerini önerdim. Bunu değerlendirmelerini talep ettim” dedi. 

Tatar, geliş gidişlerin iki taraf arasındaki ticaretin teşviki açısından büyük öneme sahip olduğunu vurguladı.

Metehan’daki yoğunluğun daha da artacağını söyleyen Tatar, Metehan’da Güney Kıbrıs’ın trafik yoğunluğunu azaltacak çalışma yapacağını bildirdi

Cumhurbaşkanı Tatar, yeni kapılarının açılmasının önemli olduğunu ancak Metehan Kapısı’ndaki sıkıntının da çok önemli olduğunu dile getirerek, zaman içinde Metehan Kapısı’ndaki yoğunluğun arttığını ve Metehan’dan geçişlerin araçlı geçişlerde toplam 9 kapının trafiğinin yüzde 65’ini oluşturduğunu belirtti. 
Tatar, Metehan’daki yoğunlukla ilgili olarak Güney Kıbrıs’ta da çalışma başlayacağını, Rum liderin bunu teyit ettiğini kaydetti

Cumhurbaşkanlığı Yerleşkesi, Cumhuriyet Meclisi, Cumhuriyet Parkı’nın açılmasıyla yoğunluğun daha da artacağını söyleyen Tatar, trafiğin hızlı akabilmesi için kapıda tek şeridi üçe çıkardıklarını, görevli sayısının artırıldığını Güney Kıbrıs’ta ise benzeri bir çalışmanın yapılmadığını, tek şerit ve eleman yetersizliğinin sıkışıklığa yol açtığını hatırlattı.

Bu konuyu Hristodulidis’e aktardığını belirten Tatar, benzer bir çalışma başlatacaklarını ilettiklerini bildirdi. 

Kapılardaki geçişlerle ilgili rakamları paylaşan Tatar, 2024 yılında 8 milyon geçiş yapıldığını, bu rakamın artmakta olduğunu söyleyerek, geçişlerde yaşanan sıkıntıların giderilmesinin her iki toplumun yararına olacağını kaydetti. 

Tatar, Türkiye kökenli KKTC vatandaşlarının güneye geçememesi konusunu gündeme getirdi

Görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığı’nda basın toplantısı düzenleyen Cumhurbaşkanı Tatar, KKTC vatandaşları arasında ayrımcılık yapılmasının kabul edilemez olduğunu dile getirdi ve Hristodulidis’e Türkiye kökenli KKTC vatandaşlarının güneye geçememesi konusunu gündeme getirdiğini açıkladı.

“Hristodulidis’e ‘KKTC vatandaşları arasında ayrım yapılması bu çağda özellikle AB devleti olarak sizlere yakışmıyor’ dedim” ifadelerini kullandı. 

Türkiye kökenli KKTC vatandaşlarının güneye geçememelerinin kabul edilemez olduğu değerlendirmesini yapan Tatar, “KKTC vatandaşları bizim için eşittir. Onların da kapılardan geçmesi gereklidir. Bu konuyu BM huzurunda tekrar ifade ettim ve Sayın Stewart’tan bu meseleyi BM Genel Sekreteri Gutteres’e aktarmasını rica ettim. Bu konu onun da hassasiyet gösterdiğini bir konudur” dedi. 

10 Şubat’tan önce tekrar görüşecekler

Tatar, 10 Şubat’ta BM Genel Sekreteri Yardımcısı Rosemary DiCarlo’nun adayı ziyaret edeceğini, mart ayında muhtemel geniş katılımlı toplantıya DiCarlo’nun ziyareti sonrasında katılacaklarını söyledi. 

Tatar, bu ziyaret öncesinde bugünkü konuları tekrar değerlendirmek üzere Kıbrıs Rum liderle görüşme yapacaklarının teyidini verdiğini, 10 Şubat’tan önce tekrar görüşeceklerini kaydetti. 

Turizm noktasında birkaç şirketle alakalı bazı sıkıntılar yaşandığını, Güney Kıbrıs otoritelerinin kuzeye günübirlik geçmek isteyen turistlere sıkıntı yarattıkları konusunu gündeme getirdiğini söyleyen Tatar, Hristodulidis’in kendisine Güney Kıbrıs’a gelen turistlerin kuzeye geçmelerinde bir sıkıntı ve engel olmadığını ilettiğini belirtti. 

“KKTC topraklarını güvenlik açısından sıkıntıya sokabilecek transit geçişleri kabul etmeyeceğiz”

Tatar, KKTC topraklarını güvenlik açısından sıkıntıya sokabilecek transit geçişleri, diğer bir ifadeyle KKTC topraklarından güneyden güneye geçmeyi kabul edemeyeceklerini bunun karşılığında Akıncılar Kapısı’nı önerdiklerini kaydetti. 

Tatar, Hristodulidis’in kapılar dışında bazı söylemleri olduğunu ama kendisinin kapı konusunu konuşmaya geldiklerini ilettiğini, not aldıklarını söyledi

Yeşil Hat Tüzüğü bağlamında iki taraf arasındaki ticaret rakamlarına bakıldığına birtakım engeller ve sıkıntılar bulunduğunun görüldüğünü söyleyen Tatar, bunların aşılması gerektiğini dile getirdi.

Başka bir soru üzerine Hristodulidis’in kapılar dışında bazı söylemleri olduğunu ama kendisinin kapı konusunu konuşmaya geldiklerini ilettiğini, not aldıklarını söyledi.

Nikos Hristodulidis görüşmede 8 maddelik öneri paketini Türk tarafına sunduğunu açıkladı

Kıbrıslı Rum lider Nikos Hristodulidis görüşme sonrası basına bir açıklama yaptı. 

Hristodulidis, görüşmede geçen ekim ayındaki New York yemeğinde ve BM Genel Sekreteri ile görüştüğü sırada gündeme getirdiği yeni geçiş noktalarının açılmasına ilişkin 8 maddelik öneri paketini ve diğer fikirleri Türk tarafına sunduğunu belirtti.

Pakette sivil toplum danışma komitesi, gençlik teknik komitesi ve hakikat komitesi kurulması önerileri de var

Hristodulidis, 8 paketlik öneri içerisinde bir sivil toplum danışma komitesi, gençlik teknik komitesi ve hakikat komitesi kurulması önerilerinin de bulunduğunu bildirdi.

Bir gazetecinin bu paketin "ya hep ya hiç" mi olduğu yönündeki sorusuna, Hristodulidis "Evet bu boyutu olan bir paket" dedi.

Tatar’ın paketi değerkendirmek için ‘hazır olmadığı’nı, ‘süre istediği’ni iddia etti

Hristodulidis, Tatar’ın paketi değerlendirmek için ‘süre istediği’ni, ‘8 öneriye cevap vermek için bugün hazır olmadığı’nı söylediğini iddia etti ve ‘müzakerecilerin bu arada görüşmeye devam edeceği’ni ve Tatar ‘hazır olduğunda tekrar görüşecekleri’ni ileri sürdü.

Ortak açıklama

Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Rum Kıbrıslı Rum Lider Nikos Hristodulidis’in görüşmesi ardından yapılan ortak açıklamada, liderlerin yeni geçiş noktalarının açılması olasılığını değerlendirerek bugüne kadarki görüşmelerdeki durumu ele aldıkları ve açık ve yapıcı bir diyalog gerçekleştirdikleri kaydedildi. 

Söz konusu görüşmenin Genel Sekreter'in New York'ta iki liderle birlikte düzenlediği 15 Ekim'deki gayriresmi akşam yemeğinin devamı niteliğinde olduğu ifade edilen ortak açıklamada, her iki liderin de yeni geçiş kapısı açılmasının insanlar arasındaki temasların teşvik edilmesi, ekonomik bağların güçlendirilmesi ve güven inşa edilmesi için kritik öneme sahip olduğuna inandığı vurgulandı.

Açıklamanın devamında, “Bu çabalar, ada genelinde somut sosyo-ekonomik faydalar sağlamayı, fırsatlar yaratmayı ve Kıbrıslı Rumlar ile Kıbrıslı Türkler için geçim kaynaklarını iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Bugünkü toplantıdan faydalanarak fikir alışverişinde bulunan liderler, başka konuları da ele aldılar” denildi.

Liderlerin yeni geçiş noktalarının açılmasının, daha geniş bir formatta gerçekleştirilecek gayriresmi toplantı öncesinde yapıcı bir atmosferin oluşturulmasına katkı sağlayacağına ikna olduğu kaydedilen ortak açıklamada, Müzakerecilerini ve Özel Temsilcilerini görüşmeleri sürdürmekle görevlendirdikleri ve önümüzdeki günlerde tekrar bir araya gelme kararı aldıkları belirtildi.

Kaynaklar: BRTK - Kathimerini - Fileleftheros