Yeni bir değerlendirmeye göre, gezegenin, 100 nanometreden 5.000 mikrometreye kadar değişen küçük plastik parçacıkları olarak mikroplastikler tarafından kirletilmesi, bitkilerin fotosentez yapma yeteneğine zarar vererek, gıda kaynaklarını önemli ölçüde azaltıyor.

Analiz, dünyanın temel mahsulleri olan buğday, pirinç ve mısırın %4 ila %14'ünün yaygın parçacıklar nedeniyle kaybedildiğini tahmin ediyor. Bilim insanları, daha fazla mikroplastik çevreye yayıldıkça durumun daha da kötüleşebileceğini bildirdi.

2022'de yaklaşık 700 milyon insan açlıktan etkilendi. Araştırmacılar, mikroplastik kirliliğinin önümüzdeki yirmi yılda açlık riski altındaki insan sayısını 400 milyon daha artırabileceğini tahmin ederek, bunu küresel gıda güvenliği için "endişe verici bir senaryo" olarak tanımladı.

Yeni araştırmayı yapan bilim insanları, mikroplastiklerin neden olduğu yıllık ürün kayıplarının son on yıllardaki iklim krizinin neden olduğu kayıplara benzer bir ölçekte olabileceğini söyledi. Dünya, sürdürülebilir bir şekilde yeterli gıda üretme konusunda halihazırda bir zorlukla karşı karşıya ve küresel nüfusun 2058 civarında 10 milyara ulaşması bekleniyor.

Mikroplastikler, çevreye atılan büyük miktardaki atıklardan parçalanır. Bitkilerin güneş ışığından yararlanarak büyümelerini, toprağa zarar vermekten toksik kimyasallar taşımaya kadar çeşitli şekillerde engellerler. Parçacıklar, Everest Dağı'nın zirvesinden en derin okyanuslara kadar tüm gezegene sızmıştır.

Çin'deki Nanjing Üniversitesi'nde Prof. Huan Zhong liderliğindeki araştırma ekibi, "İnsanlık, giderek artan bir nüfusu beslemek için gıda üretimini artırmaya çabalıyor [ancak] bu devam eden çabalar artık plastik kirliliği tarafından tehlikeye atılıyor. Bulgular, büyüyen plastik krizi karşısında küresel gıda kaynaklarını korumak için [kirliliği azaltmanın] aciliyetini vurguluyor." açıklamasını yaptı.

İnsanların vücutları, yiyecek ve su yoluyla tüketilen mikroplastikler tarafından zaten yaygın olarak kirletilmiştir. Mikroplastikler kanda, beyin, anne sütü, plasenta ve kemik iliğinde bulunmuştur . İnsan sağlığı üzerindeki etkisi büyük ölçüde bilinmemektedir ancak felç ve kalp krizi ile ilişkilendirilmiştir.

ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri (PNAS) dergisinde yayımlanan yeni araştırma, 157 çalışmadan alınan mikroplastiklerin bitkiler üzerindeki etkisine dair 3.000'den fazla gözlemi bir araya getirdi.

Önceki araştırmalar, mikroplastiklerin bitkilere birçok şekilde zarar verebileceğini göstermiştir. Kirletici parçacıklar, güneş ışığının yapraklara ulaşmasını engelleyebilir ve bitkilerin bağlı olduğu topraklara zarar verebilir. Bitkiler tarafından alındığında, mikroplastikler besin ve su kanallarını tıkayabilir, hücrelere zarar veren dengesiz moleküller oluşturabilir ve fotosentetik pigment klorofilin seviyesini azaltabilen toksik kimyasallar salabilir.

Buğday, pirinç, mısır ve balıkla deniz ürünlerindeki etkilenme hesaplandı

Araştırmacılar, mikroplastiklerin karasal bitkilerin fotosentezini yaklaşık %12 ve okyanus besin ağının tabanında bulunan deniz yosunlarının fotosentezini yaklaşık %7 oranında azalttığını tahmin etti. Daha sonra bu verileri buğday, pirinç ve mısırın büyümesindeki ve balık ve deniz ürünlerinin üretimindeki azalmayı hesaplamak için kullandılar.

Asya, her üç üründe de yılda 54 milyon ile 177 milyon ton arasında azalma ile tahmini ürün kayıplarından en çok etkilenen bölge oldu, bu da küresel kayıpların yaklaşık yarısına tekabül ediyor.

Avrupa'daki buğday da ABD'deki mısır gibi sert bir şekilde etkilendi. Güney Amerika ve Afrika gibi diğer bölgeler bu ürünlerden artık daha az yetiştiriyor ancak iki bölge de mikroplastik kontaminasyonu hakkında çok daha az veriye sahip.

Mikroplastiklerin algleri kaplayabildiği okyanuslarda, balık ve deniz ürünlerinin kaybının yılda 1 milyon ila 24 milyon ton arasında olduğu tahmin ediliyor. Bu, toplamın yaklaşık %7'si ve on milyonlarca insanı beslemeye yetecek kadar protein anlamına geliyor.

Bilim insanları ayrıca mikroplastiklerin gıda üretimi üzerindeki etkisini değerlendirmek için ikinci bir yöntem olan mikroplastik kirliliği seviyelerine ilişkin güncel verilere dayanan bir makine öğrenme modelini kullandılar. Bu modelle de benzer sonuçlara ulaşıldı.

Mikroplastikler nedeniyle azalan fotosentez, Dünya okyanuslarındaki devasa fitoplankton çiçeklenmeleri tarafından atmosferden alınan ve iklimi ısıtan CO₂ miktarını da azaltıyor ve diğer ekosistemlerin dengesini de bozuyor olabilir.

Dünya ülkeleri aralık ayında plastik kirliliğini azaltmak için Birleşmiş Milletler antlaşması üzerinde anlaşmaya varamadı ancak ağustos ayında görüşmelere yeniden başlayacaklar. Araştırmayı yapan ekip çalışmalarının “devam eden müzakereler ve eylem planları ve hedeflerin geliştirilmesi için önemli ve zamanında” olduğunu kaydetti.

Kaynak: The Guardian