Batılı hükümetler Rusya'yı, Başkan Vladimir Putin'i Ukrayna'nın işgali emrini vermekten caydırmayı amaçlayan benzeri görülmemiş bir yaptırım paketiyle tehdit ediyor. Bu yaptırımlar arasında Kremlin'in kalbine korku salan, bazılarının "nükleer seçenek" olarak adlandırdığı bir önlem var: Rusya’yı küresel bankacılık sisteminden çıkarmak.

ABD'li milletvekilleri son haftalarda, dünya çapında binlerce finansal kurumu birbirine bağlayan yüksek güvenlikli bir ağ olan SWIFT'den Rusya’nın çıkarılabileceğini öne sürmüştü.

Üst düzey Rus milletvekilleri, bunun gerçekleşmesi halinde Avrupa'ya petrol, gaz ve metal sevkiyatının duracağını söyleyerek yanıt verdi.

Rusya: Avrupa ülkelerinden alıcılar da petrol, gaz, metaller ve diğer önemli bileşenleri gibi mallarımızı almayacak

Rus resmi haber ajansı TASS'a göre, Rusya Başkan Yardımcısı Nikolai Zhuravlev salı günü, "Rusya'nın SWIFT ile bağlantısı kesilirse, o zaman [yabancı] para birimi almayacağız, ancak öncelikle Avrupa ülkeleri olan alıcılar da petrol, gaz, metaller ve diğer önemli bileşenleri gibi mallarımızı almayacak" dedi. 

SWIFT nedir?

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication/Dünya Çapında Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği) 1973'te teleksin yerini almak üzere kuruldu ve şu anda 11.000'den fazla finans kurumu tarafından güvenli mesajlar ve ödeme emirleri göndermek için kullanılıyor. SWIFT’in küresel olarak kabul edilmiş bir alternatifi olmadığından, sistemi küresel finans için temel bir altyapıdır.

Rusya'yı SWIFT'den çıkarmak, finans kurumlarının ülke içine veya dışına para göndermesini neredeyse imkânsız kılacak ve Rus şirketlerine ve yabancı müşterilerine, özellikle ABD doları cinsinden petrol ve doğal gaz alıcılarına ani bir şok yaşatacaktır.

Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde misafir öğretim üyesi Maria Shagina, Carnegie Moskova Merkezi’nin portalında geçen yıl yayınlanan bir makalesinde, Rusya’nın SWIFT’den çıkarılması durumunda Rusya’nın “tüm uluslararası işlemleri”nin sonlanacağını, ülkedeki “döviz oynaklığını tetikleyeceği”ni ve ülkeden “büyük sermaye çıkışlarına neden olacağı”nı kaydetti. 

Rusya eski maliye bakanı Alexei Kudrin'in 2014 yılında yaptığı tahminlerine göre, Rusya'yı SWIFT'den hariç tutmak, ekonomisinin %5 küçülmesine neden olacak.

SWIFT Belçika merkezlidir ve Rusya'nın Merkezi Karşı Taraf Takas Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Eddie Astanin'in de aralarında bulunduğu 25 kişiden oluşan bir kurul tarafından yönetilmektedir. Kendisini "tarafsız hizmet" olarak tanımlayan SWIFT, Belçika yasalarına göre kurulmuştur ve AB düzenlemelerine uygun olmalıdır.

Rusya SWIFT'den çıkarılırsa ne olur?

Bir ülkeyi SWIFT'den çıkarmaya yönelik bir emsal var.

SWIFT, nükleer programı nedeniyle Avrupa Birliği tarafından İran’a yaptırım uygulandıktan sonra 2012 yılında İran bankalarının fişini çekmişti. Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde misafir öğretim üyesi Maria Shagina’ya göre SWIFT bağlantısının kesilmesinden sonra İran petrol ihracat gelirinin neredeyse yarısını ve dış ticaretinin %30'unu kaybetti.

Rusya'nın SWIFT bağlantısı kesilirse Rusya'nın ardından en çok ABD ve Almanya kaybedecek

ABD'nin müttefikleri arasında Rusya'ya karşı benzer bir eylemde bulunmaya ne kadar destek olduğu net değil. Maria Shagina'ya göre, Rusya'nın bağlantısı kesilirse en çok ABD ve Almanya kaybedecek, çünkü bankaları Rus bankalarıyla en sık iletişim kuran SWIFT kullanıcıları.

Danimarka Dışişleri Bakanı Jeppe Kofod pazartesi günü yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği'nin Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline "daha önce görülmemiş kapsamlı yaptırımlarla" yanıt vermeye hazır olduğunu söyledi. 

AB baş diplomatı Josep Borrell ise salı günü yaptığı açıklamada, yaptırımların "Batı'nın veya en azından Avrupa Birliği'nin sahip olduğu en önemli kaldıraç" olacağını söyledi.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson da salı günü milletvekillerine, hükümetinin Rusya'yı ABD ile SWIFT'den yasaklama olasılığını tartıştığını söyledi.

Johnson, "Bunun [Rusya'ya karşı] çok güçlü bir silah olacağına şüphe yok. Korkarım ancak gerçekten ABD'nin yardımıyla konuşlandırılabilir. Bununla ilgili görüşmeler yapıyoruz" dedi.

Rusya'nın karşı önlemleri

Rusya, SWIFT'den çıkarılması durumunda travmayı köreltmek için son yıllarda adımlar attı.

Moskova, Kırım'ı ilhak etmesinin ardından 2014'te Batı yaptırımlarına maruz kaldıktan sonra kendi ödeme sistemi SPFS'yi kurdu. Rusya merkez bankasına göre SPFS'nin şu anda yaklaşık 400 kullanıcısı var. 

Maria Shagina'ya göre, Rusya’nın yurtiçi transferlerinin yüzde yirmisi şu anda SPFS aracılığıyla yapılıyor, ancak mesajların boyutu sınırlı ve operasyonlar hafta içi saatlerle sınırlı.

Çin'in yeni gelişen Sınır Ötesi Bankalararası Ödeme Sistemi, CIPS, SWIFT'e başka bir alternatif sağlayabilir. Moskova ayrıca kripto para birimleri kullanmak zorunda kalabilir.

Ancak bunlar çekici alternatifler değil.

Rusya Başkan Yardımcısı Zhuravlev, "SWIFT bir Avrupa şirketi, birçok katılımcı ülkenin birliğidir. Bağlantının kesilmesine ilişkin bir karar almak için tüm katılımcı ülkelerin ortak kararına ihtiyaç vardır. Amerika Birleşik Devletleri ve Büyük Britanya'nın kararları kesinlikle yeterli değildir" dedi ve “diğer ülkelerin, özellikle de Rusya ile ticaretteki payları dengede büyük olan ülkelerin kapatmayı destekleyeceğinden emin değilim” görüşünü savundu.
Kaynak: CNN